Ωδή στο απρόβλεπτο

Ο ευφραδής συνταγματολόγος πήρε τα πασοκικά σκήπτρα, ο έτερος των αντιπροέδρων τόν απάλλαξε από περιττά κιλάκια, τα χρώματα και οι φανταχτεροί όροι δεν προλαβαίνουν να ντύνουν τα νεογέννητα (με δικομματική μίτωση) απο-κόμματα, αλλά ημερομηνία εκλογών ακόμα δεν ακούσαμε. Προφανώς τα μηνύματα που έχουν οι παπατζήδες της εξουσίας δεν είναι σαφή. Δε γράφω "δεν είναι καλά" γιατί έχω την αίσθηση πως ούτε κακά είναι. Ακριβώς γιατί το στοιχείο της αβεβαιότητας είναι ενισχυμένο. Και κάτι τέτοιες τυχαιότητες δεν τις γουστάρουν οι -νοικοκυρεμένοι σ'αυτά- κυβερνώντες. Όπως γράφει ο "μετριοπαθής" τύπος, έχει πρωτοφανώς αυξηθεί η αποχή από τις δημοσκοπικές έρευνες. Ενώ βέβαια είναι μάλλον απίθανο να εκφραστεί στις εκλογές μια αντίστοιχη αποχή (της τάξης του 70% όπως ακούγεται). Όσο λοιπόν κι αν προθερμαίνουν οι λιγδομάγειροι την κάλπη, παραμένουν άγνωστο το πόσο βραστερά θά'ναι τα "φασόλια". Σαν το σκωπτικό που μού'λεγε κάποτε ο μακαρίτης ο παππούς μου:
"-Τι θα φάμε σήμερα παππούλιον; -Φασόλια υιέ μου. Δέκα καρύα καυσόξυλα κατεκάησαν, ο λέβητας κατετροπώθη, μα τα φασόλια χαμπάρι ουκ έχουσι".
Αν κι εδώ που τα λέμε, στις εκλογικές επιδόσεις του λαού πάει καλύτερα το άλλο, που ακόμα ρωταπαντά η μάνα μου:
"-Πως πάν'οι στραβοί στον Άδη; -Ο ένας κοντά στον άλλονε".

Μιλώντας με φίλους και γνωστούς έχω την αίσθηση πως τα επιχειρήματα υπέρ άκυρου / λευκού / αποχής δεν πείθουν πια κανέναν. Ο καθένας αντιλαμβάνεται πως κάθε αχρησιμοποίητο δικαίωμα αντιδικομματικής ψήφου θα χρησιμοποιηθεί για την αναλογική ενίσχυση του πρώτου -κυρίως-κόμματος, με το μποναμά των 50 επιπλέον εδρών. Όμως, από την άλλη, οι δημοσκοπήσεις, έστω και μέσα στην απολύτη ανασφάλεια και χειραγώγηση, δείχνουν πως το ένδυμα της "αντιμνημονιακότητας" αρκεί για να ντύσει πλήθος κομμάτων και κομματιδίων, ποικίλου χρωματικού φυράματος αλλά -κατά κανόνα- ανύπαρκτου ιδεολογικού στίγματος. Τι να την κάνεις εξάλλου την ιδεολογία; Αρκεί να έχεις ευπαρουσίαστο ηγέτη με εισιτήριο διαρκείας σε τηλεπάνελ. Κι όσο κι αν είναι γελοίο να ψηφίζεται κανείς με κριτήριο την τσάκιση της χλαμύδας ή το μπιρμπίλισμα του ματιού, άλλο τόσο σίγουρο είναι πως η γελοιότητα έχει εκλογική πέραση.

Ποιοι λοιπόν θα κρίνουν τις εκλογές;
Για το δικομματικό τσούρμο δεν έχω υπερβολικές ελπίδες. Ρωτώ όποιον παλιό πασόκο πέφτει στη λούμπα να συζητήσει μαζί μου, για τις προθέσεις του. Ούτε ένας (1) δεν έχει πει πως θα ξαναψηφίσει ΠΑΣΟΚ. Οι πασόκοι όμως που θα ομολογούσαν κάτι τέτοιο δεν υπάρχουν πια. Τους πάτησε το Πάγκαλος Εξπρές. Ο σύγχρονος πασόκος απέκτησε επιτέλους το "δικαίωμα" της κομματικής συνομωτικότητας, έστω κι από ντροπή. Αλλά το είδος του δεν εξαλείφθηκε. Κι ένα 20% υποψιάζομαι πως θα το δώσει στο νέο ηγέτη του. Ο νεοδημοκράτης πάλι, για τον επίσημο μιλώντας πάντα, ενθουσιασμένος από την αντιμνημονιακή πόρπη του δικού του ηγέτη δεν θα παραλείψει να σκεφτεί πως είναι πάλι η σειρά του να κυβερνήσει (πως λέμε: "εγώ ρε έχω πάρει τριανταεννιά πρωταθλήματα"). Επιπλέον, καθώς η λαϊκή δεξιά εκπροσωπείται, μεν, από δύο -πια- ανταγωνιστές αλλά εισήχθη πανηγυρικώς και στη νεοδημοκρατική ρητορεία, το πρωτάθλημα είναι μάλλον καβαντζωμένο. Ο νεοδημοκράτης εξάλλου δεν έχει ντροπή μιας και "τη χώρα την κατέστρεψε ο ΓΑΠ". Οπότε λογικά το 25αράκι το έχει σίγουρο η ΝΔ.

Εικοσιπέντε κι είκοσι σαρανταπέντε. Τουλάχιστον. Με ικανό περιθώριο αύξησης, ανάλογα με την αποχή και κυρίως την αντοχή του κρίσιμου παράγοντα στους εκβιασμούς. Ο οποίος κρίσιμος παράγοντας είναι ο τσουρουφλισμένος από τις μνημονιακές πολιτικές γείτονάς μας. Που έπρεπε πρώτα να καταστραφεί για να γίνει κρίσιμος και -επιτέλους- απρόβλεπτος. "Επιτέλους", γιατί δεν είναι πια δεδομένος αυτόχειρας, όχι απαραίτητα γιατί αποφάσισε να πάρει τις τύχες του στα χέρια του και να γκρεμίσει το σάπιο σαράι του αστικού κοινοβουλευτισμού.
Κι όμως, όσο πιο απρόβλεπτος γίνεται ο τσουρουφλισμένος ψηφοφόρος, τόσο εξελίσσονται τα μέσα ελέγχου του. Οι εκβιασμοί που έχουν ξεπεράσει κάθε ιστορικό προηγούμενο αναισχυντίας, η ποικιλία εναλλακτικών "αντιμνημονιακών" προτάσεων (για να υπάρχει ισορροπία) και η συκοφάντηση των πραγματικών αντιπάλων της αστικής εξουσίας. Είναι βέβαιο πως τα μέσα αυτά θα παγιδεύσουν πολλούς. Και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, η αποτελεσματικότητά τους δεν οφείλεται μόνο στη -δεδομένη- "ευστοχία" των μέσων. Οφείλεται, πάνω απ' όλα, στη δεκτικότητα των αποδεκτών. Συζητώντας καθημερινά συναντώ τα ίδια και τα ίδια στερεότυπα. Τά'χω τόσο σιχαθεί που δεν θα μπω στον πειρασμό του π.χ. Αντανακλαστικά τινάγματα μιας κοινωνίας που έχει μάθει ν'αναζητά το εύκολο θύμα, τον προσιτό υπαίτιο, το άμεσο αποτέλεσμα. Στο όνομα του "ρεαλιστικού", των μετρημένων κουκιών και της δικαιοσύνης σε 1'.

Αλλά υπάρχουν και συνειδήσεις που δεν δέχονται πια να μετρήσουν κουκιά. Που δεν χωρά πια ο "ρεαλισμός" στην εξίσωση της επιβίωσής τους. Που δεν καταδέχονται να κυνηγήσουν το προσιτό. Κι είναι στη λίστα των απρόβλεπτων αυτοί που μπορεί να γκρεμίσουν τους λιγδομάγειρους μαζί με τα τσουκάλια τους.

Συντριπτικό επιχείρημα για το οξύμωρο του σχήματος "κομμουνιστές στην αστική εξουσία"!

Η επιστολή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ προς ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ απαντήθηκε μεν με τρόπο κατηγορηματικό από το ΚΚΕ, στάθηκε πάντως αφορμή για την αναζωπύρωση της -έτσι κι αλλιώς μονίμως σιγοκαίουσας- συζήτησης περί ενωτικών πρωτοβουλιών. Παράμετρος της οποίας είναι και το ερώτημα του αν και κατά πόσο θέλει το ΚΚΕ να κυβερνήσει.

Με σημερινή του παρέμβαση στο ζήτημα αυτό, ο σύντροφος Χριστόφιας, πρόεδρος της κυπριακής δημοκρατίας και πρώην γ.γ. του αδερφού κόμματος ΑΚΕΛ, δήλωσε τα εξής:
 "Aπό καρδιάς εύχομαι στο ΑΠΟΕΛ να φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα.  Η ψυχή μου λέει να κερδίσει αλλά όπως αντιλαμβάνεστε έχει να κάνει με ένα μεγαθήριο. Εάν κερδίσει και την Ρεάλ σημαίνει ότι γίνονται και θαύματα και ας το πετύχει το θαύμα αυτό το ΑΠΟΕΛ". 

Ως γνωστόν, στην Κύπρο η ομάδα των αριστερών / κομμουνιστών είναι η Ομόνοια:

Αντίθετα, το ΑΠΟΕΛ είναι η ομάδα των δεξιών / εθνικιστών:

Όμως ο σύντροφος Χριστόφιας είναι πρόεδρος της αστικής κυπριακής δημοκρατίας. Και φαίνεται πως μέσα στα καθήκοντα ενός πρωθυπουργού είναι να τηρεί το επικοινωνιακό φερ πλέι.


Συμπέρασμα πρώτον:
Δεν θ'αντέξω να δω την Αλέκα να εξαναγκάζεται -με την ιδιότητα της πρωθυπουργού- να δηλώσει την ελπίδα της για νίκη της Τσαμπίκας Χρυσοστρίνγκογλου στη Γιουροβίζιον. Παρακαλώ να καταλάβουμε την εξουσία βιαίως, παρακάμπτοντας τα σχετικά φερ πλέι.

Συμπέρασμα δεύτερον:
Το κόκκινο του σφυροδρέπανου δένει ακόμα καλύτερα με το κιτρινόμαυρο απ' ότι με το πράσινο.

Η συζήτηση δεν έβλαψε ποτέ κανέναν (ΙΙ)

Δημοσιεύτηκε σήμερα η απάντηση του ΚΚΕ στο δημόσιο κάλεσμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ "για την κοινή δράση και συντονισμό των δυνάμεων της Αριστεράς, μέσα στους αγώνες, με προοπτική τη συγκρότηση ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής της επίθεσης του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΔΝΤ, της κυβέρνησης Παπαδήμου-ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και κάθε διάδοχης διαχειριστικής κυβέρνησης του κεφαλαίου''. Μέχρι σήμερα δεν είχε πέσει στην αντίληψή μου κάποια άλλη αντίδραση του ΚΚΕ, ως εκ τούτου θεωρώ ότι το σημερινό δημοσίευμα αποτελεί κάποιας μορφής επίσημη απάντηση, αν και τιτλοφορείται "Με αφορμή την πρόταση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για 'κοινή δράση της αριστεράς'". Το κάλεσμα είχε επιδοθεί στο ΚΚΕ και στο ΣΥΡΙΖΑ την Τρίτη 6 Μαρτίου.

Το δημοσίευμα καταλαμβάνει ολόκληρη τη 12η σελίδα του σαββατοκυριακάτικου Ριζοσπάστη. Δεν μπορώ να πω πως το περιεχόμενό του δημιουργεί την παραμικρή έκπληξη, τά 'χαμε συζητήσει εξάλλου πριν από μιάμιση βδομάδα. Οι αντιδράσεις του κόμματος είναι ενίοτε απολύτως προβλέψιμες. Το κόμμα, βέβαια, δεν είναι η φιλενάδα μας για να χρειάζεται κάθε τόσο η σχέση μας μαζί του μια αύρα ανανέωσης, η προβλεψιμότητα όμως, όσο νά 'ναι, γίνεται καμιά φορά κάπως κουραστική. Ο Π.Ι. που υπογράφει το κείμενο είναι αποφασισμένος να ασχοληθεί με τις αντιφάσεις που υπάρχουν στο κείμενο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Κι όχι πως έχει απαραίτητα άδικο, το κάλεσμα απευθυνόμενο τόσο στο ΚΚΕ όσο και στο ΣΥΡΙΖΑ μοιραία χρησιμοποιούσε μια γλώσσα ευχολογική και συμβιβαστική, λογικό θα ήταν να υπάρξουν σημεία ασαφή. Δεν άφηνε ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, καμία παρερμηνεία όσον αφορά στη θέση του φορέα απέναντι στην ΕΕ, την αστική εξουσία και "κάθε διάδοχη διαχειριστική κυβέρνηση του κεφαλαίου". Ο υπογράφων το δημοσίευμα του Ριζοσπάστη έχει μάλλον στο νου του πως η επιστολή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ήταν σε μεγάλο βαθμό επικοινωνιακό προεκλογικό τρυκ -ίσως μέχρι ενός σημείου να ισχύει κι αυτό- καταλήγει ωστόσο σε κάποια συμπεράσματα που θεωρώ πως είναι αβίαστα και μάλλον αστήρικτα:
"Να καλείς την εργατική τάξη με τις συνδικαλιστικές της ενώσεις και τους συμμάχους της, με τις δικές τους συνδικαλιστικές οργανώσεις να ανατρέψουν την κυβέρνηση αλλά χωρίς πολιτική διέξοδο σε όφελός τους. Επειδή ακριβώς παραδέχεσαι ότι δεν μπορεί να υπάρχει κοινή στρατηγική. Εκτός πάλι αν υπονοείται ότι η πάλη για την ανατροπή της κυβέρνησης θα αναδείξει μια κυβέρνηση αλλά με τους καπιταλιστές να συνεχίζουν να έχουν την ιδιοκτησία στα χέρια τους. Έτσι όμως ξεγελά την εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, δηλαδή τους συμμάχους της, ότι μια τέτοια πολιτική συμφωνία είναι συμφέρουσα για τους ίδιους". Ή παρακάτω: "Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ προτείνει 'ανατροπή των μνημονίων, των κυβερνήσεων του κεφαλαίου, της ΕΕ και του ΔΝΤ', όχι όμως και της εξουσίας του κεφαλαίου, αποσπώντας την οικονομία από την πολιτική". Και: "Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ βάζει ζήτημα ανατροπής της κυβέρνησης, πολιτικούς στόχους εντός του συστήματος, (μιλά για μείωση κερδών π.χ. άρα με το κεφάλαιο στην ιδιοκτησία) αλλά κρύβει ποια κυβέρνηση ή εξουσία θα το κάνει".

Σε τελική ανάλυση το ΚΚΕ οφείλει να αιτιολογήσει πιο πειστικά την άρνησή του να συμμετέχει σε μετωπικά κινηματικά σχήματα. Διότι κατά την άποψή μου η θέση του απέναντι στην περιώνυμη πολιτική "ενότητα της αριστεράς" είναι ξεκάθαρη και σωστή, στο κινηματικό όμως επίπεδο η στάση του θεωρώ πως είναι ανεπαρκώς τεκμηριωμένη. Σήμερα που η αόριστη αριστεροενότητα χρησιμοποιείται και σαν όπλο κατά όσων αντιλαμβάνονται την κενότητα του όρου, σήμερα πρέπει κανείς να είναι διπλά προετοιμασμένος να αιτιολογεί όχι μόνο την "αντιενωτική" στάση του αλλά και την απροθυμία του για συζήτηση. Και πάντως με πιο πειστικό τρόπο από αυτόν του Π.Ι.

Είμαστε όλοι καμαριέρες

Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας ή Σκύψας έκανε την εξής δήλωση που με προβλημάτισε:

"Ο καθένας μας, ανάλογα με τις δυνάμεις του, οφείλει να συμμετέχει στην υπεράνθρωπη προσπάθεια του λαού μας".


Προσπάθησα να σκεφτώ σε ποια ακριβώς υπεράνθρωπη προσπάθεια του λαού θέλει να συμμετάσχει ο πρόεδρος και οι λοιποί από τον καθένα τους. Όπως και να το δει κανείς, η έννοια της "υπεράνθρωπης προσπάθειας" εμπεριέχει κάτι το συναινετικό. Η συναίνεση ωστόσο περιφέρεται εσχάτως ανάμεσα σε αυτούς που διαχειρίζονται εναλλάξ τις τύχες της χώρας. Άντε, να προσθέσω και μερικές χιλιάδες μουσκάρια που μασάνε συμμετοχικό σανό ή στέλνουν sms για την ενίσχυση της νουδού.



Διακοπή για απότιση φόρου τιμής στους υπέρτατους θεσμούς (με χι κεφαλαίο) του πολιτεύματός μας:

 

Επανέρχομαι στην "υπεράνθρωπη προσπάθεια" του λαού. Μην μπορώντας να εντοπίσω την έννοια της λέξης αναγκάστηκα -τι άλλο να κάνω;- να τη γκουγκλάρω. Ιδού λοιπόν τι ακριβώς εννοεί ο πρόεδρος όταν μιλά για "υπεράνθρωπη προσπάθεια":

 

Το κάλεσμα συμμετοχής που απήθυνε εορταστικά ο πρόεδρος είναι μάλλον συνθηματικό για νέα επερχόμενη παρτούζα.

Μην μπερδεύεσαι, εσύ κι εγώ θα καταβάλουμε υπεράνθρωπες προσπάθειες με στολή καμαριέρας. 

Το "κενό που πρέπει να κλείσει"

Παραθέτω σχεδόν αυτούσιο το άρθρο της εφημερίδας Εξπρές με τίτλο "Μέτρα 14 δισ. ευρώ ζητά το ΔΝΤ από την Ελλάδα". Οι υπογραμμίσεις δικές μου, η εφημερίδα μπόλνταρε τη φράση που θεωρεί ως απόσταγμα του άρθρου:

"Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή του για την Ελλάδα, καταγράφοντας αναλυτικά τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις του για τη χώρα μας. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν με την εξοικονόμηση 14 δισ. ευρώ (περίπου 7% του ΑΕΠ), ώστε να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2013 και 2014.

....

Στην έκθεσή του, το ΔΝΤ προειδοποιεί για την ανάγκη «αυστηρής τήρησης» της δανειακής σύμβασης, τονίζοντας ότι η χώρα μας θα αντιμετωπίσει «άτακτη έξοδο» από την Ευρωζώνη χωρίς χρηματοοικονομική στήριξη από την Ευρώπη, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ότι μια ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα είχε μεγάλο κόστος, ειδικά αν επιχειρούνταν χωρίς εξωτερική υποστήριξη. Την ίδια στιγμή, δεν παραλείπεται να επισημανθεί η αφοσίωση της Ελλάδας και της ΕΕ στην προσπάθεια να γίνει η δημοσιονομική προσαρμογή εντός του ευρώ.

....

Το Ταμείο προβλέπει ότι η επάνοδος στις αγορές με λογικά επιτόκια θα γίνει «σταδιακά», ενώ διατυπώνεται η άποψη ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα ανέλθουν στα 164,5 δισ. ευρώ στην περίοδο 2012-2014 και επιπρόσθετα 8-21 δισ. ευρώ για το 2015 και το α' τρίμηνο του 2016, ανάλογα φυσικά της προόδου που θα έχει σημειωθεί στην αποκατάσταση της πρόσβασης στις αγορές.  Το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι η «βαθιά ύφεση» θα συνεχιστεί και το 2012, επισημαίνοντας ότι «θα υπάρξει μια σταθεροποίηση» το 2013 και «ήπια κυκλική ανάκαμψη» την περίοδο 2014 - 2017. Επίσης, σημειώνεται ότι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και η υψηλή ανεργία θα προκαλέσουν σημαντικές πιέσεις στους μισθούς, καθώς και πτώση στις τιμές.

Το ΔΝΤ προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα το 2014 της τάξεως του 4,5% του ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να υποχωρήσει στο 4% έως το 2020.  Ακολούθως, παραθέτει στοιχεία για τα έσοδα που θα συγκεντρωθούν από τις ιδιωτικοποιήσεις και τις περικοπές, επαναλαμβάνοντας ότι τυχόν καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση και σε αύξηση του δημόσιου χρέους.

 ....

Για τις περικοπές στο δημόσιο και τη μείωση των μισθών, το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι η μείωση του εργατικού κόστους κατά 9,5% βελτίωσε μεν την ανταγωνιστικότητα, αλλά παραμένει κενό 15-20% που πρέπει να κλείσει, σημειώνεται χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι χρειάζεται προσαρμογή της τάξης του 7% του ΑΕΠ και ότι χωρίς την εφαρμογή αυτού του μέτρου, δεν θα καταστεί εφικτή η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο 4,5% του ΑΕΠ το 2014.

Όσο αφορά την επιβολή φόρων, το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι η επιβολή νέων φόρων θα έθετε «νέα εμπόδια» στην ανάκαμψη, προβάλλοντας ως προτεραιότητες την πάταξη της φοροδιαφυγής, την αλλαγή του φορολογικού καθεστώτος, τις ιδιωτικοποιήσεις, το κλείσιμο ζημιογόνων δημόσιων εταιριών και τις περικοπές στο δημόσιο. Αναφορά γίνεται και στις «σύνθετες, άνισες κοινωνικές παροχές», προτείνοντας πλήρη επανεξέτασή τους."

Ακόμα και για το τελευταίο βλαμμένο πασόκι που θα πληρώσει ψηφοδιόδια για να δοξάσει τη "συμμετοχική δημοκρατία" (άνευ λοιπών συμμετοχών), τα παραπάνω θα μπορούσαν να είναι κατανοητά.

Σε κάθε νεότερη έκθεσή του το ΔΝΤ διαπιστώνει τις ίδιες καθυστερήσεις και την ίδια αναγκαιότητα λήψης νέων μέτρων για τα οποία έχει πάντα την ίδια συνταγή. Κι ας έχει σερβιριστεί στο μεταξύ ωμό μνημόνιο (η συνταγή είναι απλή, αρκεί να τρέχει το αίμα).
Φυσικά στο ΔΝΤ δεν είναι ανίκανοι ή βλάκες. Απλά γνωρίζουν πως πολλοί από αυτούς που διαβάζουν τις εκθέσεις είναι οι ίδιοι βλάκες. Κι όχι απλοί βλάκες αλλά υψηλών οκτανίων πανίβλακες με πτυχία, προφίσιενσι και αστικές φαντασιώσεις.
Για το ΔΝΤ και όλους αυτούς είναι προφανώς φυσιολογικό κάθε νέα έκθεση να αναθεωρεί τις προβλέψεις της προηγούμενης. Το Δεκέμβρη του 2010, ένα χρόνο και κάτι ψιλά πριν, προβλέπονταν ύφεση περί το 3% για το 2011 και "οριακή ανάπτυξη" για το 2012. Η ύφεση του 2011 ξεπέρασε το 7% και η "οριακή ανάπτυξη" του 2012 έγινε στη νεότερη έκθεση "ήπια κυκλική ανάπτυξη" περί το 2014-2017. Αυτοί μπορεί να έχουν σοδομίσει την έννοια της πρόβλεψης, επαναλαμβάνω: όχι λόγω ανικανότητας, εγώ όμως θα κάνω μία και θα πέσω μέσα, εγγυημένα. Η έκθεση του Δεκέμβρη του 2012 θα προβλέπει το τέλος της ύφεσης περί το 2018-2035 και θα έχει δίπλα στη λέξη "ανάπτυξη" έναν άλλο χαριτωμένο επιθετικό προσδιορισμό.
Προφανώς ακόμα και οι μπλόγκερς τα καταφέρνουμε καλύτερα στις προβλέψεις από τα ξεφτέρια των σκουλς οφ εκονόμικς που επανδρώνουν το ΔΝΤ και άλλα ευαγή ιδρύματα του είδους. Αυτούς που εκθέτουν την εμπνευσμένη ανακάλυψη ότι η υψηλή ανεργία θα προκαλέσει νέες πιέσεις στους μισθούς. Εμείς, αν και πτωχοί μπλόγκερς γνωρίζουμε πως αυτός ακριβώς ήταν εξ' αρχής ένας από τους κύριους στόχους τους. Αυτούς που μας κουνάν το δαχτυλάκι ότι "τυχόν καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση και σε αύξηση του δημόσιου χρέους" ενώ εμείς γνωρίζουμε πως οι "μεταρρυθμίσεις" τους αυτά ακριβώς τα αποτελέσματα έχουν.
Κι έρχονται τώρα και μας πετούν στα μούτρα ένα "κενό που πρέπει να κλείσει".
Μας λένε πως το ξέσκισμα μισθών και εργατικών δικαιωμάτων, το πετσόκομμα του επιδόματος ανεργίας, η διάλυση των συμβάσεων είναι "μείωση του εργατικού κόστους κατά 9,5%" που "βελτίωσε ΜΕΝ την ανταγωνιστικότητα". 
"ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΚΕΝΟ 15-20% ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ"

Προσπαθώ να είμαι συγκεντρωμένος. Να μην παρασύρομαι από εύκολες αντιπάθειες. Γιατί το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην "απανθρωπιά" του ΔΝΤ ή στην κακία των γερμανών, των γάλλων και των ζουζαζιλανδών. Αυτές είναι οι εύκολες και εύχρηστες ερμηνείες.
Προσπαθώ επίσης να μην αρχίσω να καταριέμαι τους γονιούς και τις σπορές των ένσαρκων οργάνων του καπιταλιστικού σφαγείου, ντόπιων και ξένων. Είμαι και κάπως βρωμόστομος -άλλο στο γραπτό λόγο- και αρκετά ευφάνταστος το μπινελίκωμα.
Το σίγουρο είναι πως όταν κάποιος σε γρονθοκοπεί κατ' εξακολούθηση με πάγιο σκοπό να σε σκοτώσει, δεν αρκεί να του ματώσεις τα δαχτυλάκια -είναι μια αρχή βέβαια- πρέπει όμως να του ανταποδώσεις στο ίσο.

Εδώ και τρεις τέσσερις μέρες τα ΜΜΕ παίζουν το χαρτί των "επίορκων υπαλλήλων" του υπουργείου ανάπτυξης και του ΙΚΑ. Η πιο σιχαμένη αριβίστρια της πολιτικής ζητά με την ευκαιρία την θεσμοθέτηση του αλληλοχαφιεδίσματος μεταξύ εργαζομένων. Αύριο θα ζητούν από τους μαθητές να παρακολουθούν τους γονείς τους. Αλλά κι αυτό δε θα φτάνει, αφού "παραμένει κενό 15-20% που πρέπει να κλείσει".

Αν έκλεινα το ποστ αποτυπώνοντας το μίσος που στάζει αυτή τη στιγμή ανάμεσα στα δόντια μου θα το δηλητηρίαζα, θά 'πρεπε να το σβήσω. Είναι και μιάμιση τη νύχτα. Καλύτερα να μην το σπαταλώ μέχρι να έρθει η ώρα που θα χρειαστεί ο καθένας μας το δικό του.

Το σύμπαν συνομωτεί!

Σεργιανίζοντας στις ιντερνετικές γειτονιές έπεσα πάνω σ'αυτό:



Τι νά 'ναι τούτο πάλι;
Αυτή ντε, η σφαίρα που κρέμεται κάτω αριστερά από τον ήλιο και μοιάζει να συνδέεται μαζί του με κάποιο "σωλήνα".

Μην είναι οφθαλμαπάτη;

Μην είναι εξωγήινοι;

Μην φτάνει η συντέλεια του κόσμου και ποιος ξεπλένει τη NASA που έσπευσε να διαψεύσει την προφητεία των Μάγιας; Ή των Ίνκας τέλος πάντων..

Ένα λεπτό μετά έλαβα την απάντηση:
"Τέλος, κληθείς να σχολιάσει την απουσία κομματικών συμβόλων, και δη του ήλιου του ΠΑΣΟΚ από το φόντο της συνέντευξης Τύπου, ο κ. Βενιζέλος αρκέστηκε αρχικά στο εξής αινιγματικό: «Ο ήλιος είναι πηγή ζωής. Δεν χρειάζεται να τον βάζουμε πάνω κάθε από κάθε λέξη»"

"Αν θέλεις κάτι πολύ, το σύμπαν συνομωτεί για να το αποκτήσεις", γράφει κάπου ο γκουρού της σύγχρονης λογοτεχνίας της μουχλιασμένης φακής.

Ε, λοιπόν έχει δίκιο!

Το σύμπαν συνομωτεί!

Και μάλιστα κυριακάτικα:

Ζητώ συγνώμη από τον ήλιο που τόλμησα έστω και χάριν αστεϊσμού να τον παραλληλίσω με τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ και από τους εξωγήινους που τους ταίριαξα με τον κύριο αντιπρόεδρο -και από την Κυριακή πρόεδρο.
Ζητώ και από τον εαυτό μου που κάποτε πέταξε κάμποσες ώρες για να διαβάσει μια μαλακία του Κοέλιο.

Η συζήτηση δεν έβλαψε ποτέ κανέναν

Διαβάζω στην Ίσκρα για μια επιστολή-δημόσιο κάλεσμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με -άτυπο μάλλον- τίτλο "για την κοινή δράση και συντονισμό των δυνάμεων της Αριστεράς, μέσα στους αγώνες, με προοπτική τη συγκρότηση ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής της επίθεσης του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΔΝΤ, της κυβέρνησης Παπαδήμου-ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και κάθε διάδοχης διαχειριστικής κυβέρνησης του κεφαλαίου'' που διανεμήθηκε την προηγούμενη Τρίτη. Η επιστολή απευθύνεται από την Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ προς το ΚΚΕ και το ΣΥΡΙΖΑ. Κύρια σημεία της επιστολής κατά την Ίσκρα, μια και αυτούσια δεν την βρήκα ούτε στο ΠΡΙΝ, είναι τα εξής:

"Το συντονισμό, στον ανώτερο δυνατό βαθμό, της δράσης των δυνάμεων της Αριστεράς για την πολιτική υπεράσπιση, την αγωνιστική ταξική αλληλεγγύη και τη νίκη κρίσιμων αγώνων, (όπως των εργαζομένων της Ελληνικής Χαλυβουργίας, στον χώρο των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και αλλού). Για την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη διαδήλωση και την οργανωμένη περιφρούρηση της δράσης του εργατικού – λαϊκού κινήματος, από τις επιθέσεις των δυνάμεων της εργοδοσίας, της κυβέρνησης, του κράτους, των μηχανισμών τους, των αστικών μέσων ενημέρωσης και του δικαστικού συστήματος.

Τη σταθερή κοινή δράση των δυνάμεών της Αριστεράς στο μαζικό κίνημα, με προοπτική να συγκροτηθεί ένα αγωνιστικό μέτωπο ρήξης και ανατροπής της επίθεσης του κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΔΝΤ, της κυβέρνησης Παπαδήμου – ΠΑΣΟΚ – ΝΔ και κάθε διάδοχης διαχειριστικής κυβέρνησης του κεφαλαίου, από το εργατικό και λαϊκό κίνημα.

Πιο αναλυτικά στην επιστολή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ τονίζεται η ανάγκη ''συμβολής των δυνάμεων της Αριστεράς, ώστε να υπάρξει η πιο πλατιά ενότητα των ταξικών δυνάμεων στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, έξω από την λογική και ανεξάρτητα από τις δυνάμεις της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και της αστικής πολιτικής των ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, του υποταγμένου συνδικαλισμού. Για την ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

Ως βασικό περιεχόμενο – πλαίσιο της κοινής δράσης της Αριστεράς η ΑΝΤΑΡΣΥΑ προτείνει τα παρακάτω αιτήματα: α) Κατάργηση όλων των Μνημονίων και των νόμων που τους συνοδεύουν. β) Άμεση παύση πληρωμών προς τους πιστωτές, μη αναγνώριση και μονομερή διαγραφή του χρέους. γ) Έξοδο από ευρώ, ΟΝΕ και Ευρωπαϊκή Ένωση. δ) Εθνικοποίηση-κρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας και όλων των μεγάλων επιχειρήσεων που κλείνουν, χωρίς αποζημίωση, με εργατικό, λαϊκό και κοινωνικό έλεγχο. ε) Εργατικές και λαϊκές κατακτήσεις σε βάρος των κερδών του κεφαλαίου και υπέρ του εργατικού – λαϊκού εισοδήματος, με αυξήσεις στους μισθούς, ριζική μείωση του χρόνου εργασίας, σταθερές συλλογικές συμβάσεις, προστασία των ανέργων, ριζική μείωση της φορολογίας των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, ριζική αύξηση της φορολογίας του κεφαλαίου".

Θα μπορούσε να πει κανείς πως πρόκειται για ένα κείμενο ευχολογικό και ασαφές. Δεν βλέπω όμως πουθενά να προτείνεται ο καλλωπισμός ή ο "εξανθρωπισμός" του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν βλέπω πουθενά να προβάλλεται οποιαδήποτε διαχειριστική λογική ή οποιαδήποτε γενικόλογη -και ανούσια- αριστεροκυβερνητική ρητορική (λούμπα στην οποία κατά τη γνώμη μου πέφτει συχνά ο ΣΥΡΙΖΑ). Αντιθέτως βλέπω να τίθεται ως ζητούμενο η έξοδος από την ΕΕ, η μονομερής διαγραφή του χρέους και η εθνικοποίηση του πλούτου. Το αν η εθνικοποίηση του πλούτου είναι κάτι διαφορετικό από την εργατική-λαϊκή εξουσία στο πεδίο της οικονομίας είναι κάτι πέρα από την αντιληπτική μου ικανότητα. Δεν βλέπω τελικά τίποτα που να αντίκειται στις προγραμματικές θέσεις του ΚΚΕ, όπως τουλάχιστον τις έχω εκλάβει. Μιλώντας πάντα για την ουσία της επιστολής κι όχι για την "ορθογραφία" της.

Σε πρόσφατη συνέντευξή της η Αλέκα Παπαρήγα είχε πει -μεταξύ άλλων που υπάρχουν εδώ- τα εξής:

"Οταν ο λαός είναι στην αντιπολίτευση, δηλαδή δεν έχει την εξουσία στα χέρια του, τότε κι εμείς αντιπολίτευση θα είμαστε. Προσέξτε, εμείς δεν μιλάμε για εξουσία του ΚΚΕ. Εμείς μιλάμε για εργατική - λαϊκή εξουσία, που βεβαίως το ΚΚΕ θα είναι η πολιτική δύναμη έμπνευσης και δράσης αυτής της εξουσίας, αλλά κοιτάξτε να δείτε: Στη βουλή μπορεί να είμαστε πλειοψηφία, μέσα στην κοινωνία όμως θα αντιπροσωπεύουμε και πραγματική πλειοψηφία; Γιατί μέσα στην κοινωνία δεν είναι μόνο ο λαός. Είναι και οι ιδιοκτήτες του πλούτου της χώρας.

Αυτή είναι η διαφορά μας, η οποία είναι θεμελιακή από τα άλλα κόμματα. Αυτοί μιλάνε για μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Μπορεί να είσαι κοινοβουλευτική πλειοψηφία - και το έχει ζήσει η ιστορία στον 20ό αιώνα - αλλά στην οικονομία την εξουσία θα την έχουν τα μονοπώλια. Εαν ο λαός, λοιπόν, θέλει, μαζί με το λαό, να ανατρέψουμε τα μονοπώλια, αναλαμβάνουμε κάθε ευθύνη. Να βγούμε μπροστά και να το κάνουμε. Βεβαίως, τέτοιες ευθύνες θέλουμε να τις αναλάβουμε. Αλλά ευθύνες που λέει: Είμαστε σε μια κυβέρνηση, όπου η βουλή θα αποφασίζει και ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων, οι τραπεζίτες και οι εφοπλιστές θα εκμεταλλεύονται τους εργάτες και θα τους πίνουν το αίμα - για να πούμε μια λαϊκή έκφραση - και θα καθορίζουν τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, αυτή η κυβέρνηση θα είναι ένα ανδρείκελο.

Να σας το πω καθαρά: Σε κυβέρνηση ανδρείκελο δεν μπαίνουμε. Σε κυβερνητική εξουσία που θα μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να εφαρμόζονται και στην οικονομία, εκεί αναλαμβάνουμε τις ευθύνες και να δοκιμαστούμε και στους κινδύνους".

Θεωρώ πως το παραπάνω απόσπασμα θέτει στη σωστή της διάσταση την φιλολογία περί εκλογικών-διαχειριστικών διεξόδων.

Σε τελική ανάλυση δεν διακρίνω πραγματικά κανένα λόγο να αρνηθεί το ΚΚΕ τη συμμετοχή σε μια τέτοια συζήτηση. Δεδομένου ότι άλλο το ραντεβού κι άλλο ο γάμος. Άλλο το να απορρίπτεις τη γενικόλογη και αποπροσανατολιστική συζήτηση περί "ενότητας της αριστεράς" κι άλλο το να συζητάς επί σημείων τομής αποτινάσσοντας τις κατηγορίες περί περιχαράκωσης. 

Όχι άλλα καλά νέα

Με έμπνευση από τη Βασιλική.

Κι ακόμα μια οπτική της κουράς:

Χαφιέδες και καταδότες

Από το βιβλίο του Αλέξανδρου Δάγκα "Ο χαφιές - Το κράτος κατά του κομμουνισμού. Συλλογή πληροφοριών από τις υπηρεσίες Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, 1927"

Στον κατασταλτικό μηχανισμό, η λειτουργία του δικτύου συλλογής πληροφοριών στηρίχθηκε στους λεγόμενους χαφιέδες.

Ορισμένες διευκρινίσεις είναι χρήσιμες. Στη λαϊκή συνείδηση ο πληροφοριοδότης έχει καταγραφεί, συλλήβδην, με τον περιφρονητικό χαρακτηρισμό "χαφιές", σαν το άτομο που παρέχει στοιχεία στις διωκτικές αρχές. Στην πραγματικότητα, πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα στις κατηγορίες πληροφοριοδοτών.
Ιστορικά, ο χαφιές (hafiye) ήταν μυστικός αστυνομικός και είχε υπαλληλική σχέση με το κράτος. Ο θεσμός του hafiye ίσχυσε επί Αβδούλ Χαμήτ II και καταργήθηκε το 1908 από τους Νεότουρκους , επιβίωσε όμως ως μυστική υπηρεσία της αστυνομίας με αρμοδιότητα, μεταξύ άλλων, τη σοσιαλιστική κίνηση -ισχυρή μετά το 1909 στην οθωμανική Μακεδονία-. Φαίνεται ότι οι Ελληνες χαφιέδες (όπως ο Π. Αστεριάδης ) μεταπήδησαν μετά το 1912 από την τουρκική αστυνομία στην ελληνική του διοικητή χωροφυλακής Θεσσαλονίκης Εμμανουήλ Βογιατζάκη. Η δράση των χαφιέδων (ο "χαφιεδισμός") ήταν μυστική, όμως, συνήθως, μετά από ένα χρονικό διάστημα, αναγνωρίζονταν από ευρύ κύκλο και είχαν πλέον την ιδιότητα του μυστικού αστυνομικού μόνον κατ' ευφημισμόν. Η αναφορά του λαού σε αυτούς γινόταν όχι με το ονοματεπώνυμο αλλά με παρωνύμια -αντίποινο του λαϊκού αισθήματος-. Οι χαφιέδες, στη δραστηριότητά τους κατά του κομμουνισμού, ωθούνταν από ελατήρια επαγγελματικά (για τη μισθαρνία), αλλά και ιδεολογικά (ήταν αντικομμουνιστές). Εμφανίζονταν φανατισμένοι -αντιδρώντας, ίσως, έτσι στη σύγκρουση με το λαϊκό αίσθημα-.

Ο ανθυπασπιστής Δημήτριος Οικονόμου ήταν ο ικανότερος, κατά γενική ομολογία, μυστικός αστυνομικός της Ασφαλείας Θεσσαλονίκης. Ηταν πασίγνωστος με το παρωνύμιο "Παπάς". Φανατισμένος όσο και επιθετικός, είχε δημιουργήσει πολλά προβλήματα στο τοπικό κομμουνιστικό κίνημα. Άλλος μυστικός, εξίσου γνωστός στους ενδιαφερομένους, ήταν ο "Κινέζος" -η φυσιογνωμία του θύμιζε την κίτρινη φυλή-.

Δεύτερη κατηγορία πληροφοριοδοτών, που επίσης αποκαλούνταν χαφιέδες, ήταν αυτή των ατόμων που δρούσαν με συγκαλυμμένη ιδιότητα.

Μας απασχόλησε το ζήτημα του ακριβούς καθεστώτος απασχόλησης ενός πληροφοριοδότη των υπηρεσιών της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τον Φεσσόπουλο, καθ' ύλην αρμόδιο, οι πληροφοριοδότες γενικά ήταν ή μόνιμοι, μίσθαρνοι, ή έκτακτοι με αποδοχές κατ' αποκοπή και ανάλογα με τη σημασία της κάθε πληροφορίας. Εχεμύθεια κάλυπτε την ταυτότητα και δραστηριότητα αυτών . Κατά τη λήψη μίας από τις συνεντεύξεις με τους επιζώντες του κρατικού μηχανισμού, αυτής με τον αστυνομικό διευθυντή ε.α. Θεόδωρο Σκαλούμπακα, στην ερώτηση "Στοιχεία για τους πληροφοριοδότες της υπηρεσίας", λάβαμε την εξής γραπτή απάντηση :

"Πληροφοριοδότες έμμισθοι των υπηρεσιών ασφαλείας δεν προεβλέποντο ούτε υπήρξαν, αλλά εχρησιμοποιούντο αμειβόμενοι κατά την κρίσιν των Διοικητών εκάστοτε με επιλογήν των ιδίων προσλαμβανόμενοι με αόριστον χρόνον και αναλόγως των εκάστοτε προσφερομένων πληροφοριών κατά είδος, ποσόν και αξίαν. Ενθυμούμαι ότι δύσκολα οι αρμόδιοι Διοικηταί ασφαλείας εφανέρωναν ακόμη και εις τους προϊσταμένους τους τα ονόματα των πληροφοριοδοτών τους οι οποίοι συνήθως επελέγοντο από τους ίδιους και πολλάκις δεν παρεδίδοντο με συστάσεις στους διαδόχους τους. Εγώ επειδή υπηρέτησα προπολεμικά επί πολλά έτη στο Επιτελείο της Ανωτέρας Διοικήσεως Χωροφυλακής Μακεδονίας ως προσωπάρχης εγνώρισα προσωπικά πολλούς πληροφοριοδότας και τη λειτουργία του θεσμού αυτού..."

Άνθηση γνώρισε ο εν λόγω θεσμός στο πρώιμο στάδιο της αντικομμουνιστικής κίνησης. Πανελλήνια, οι χαφιέδες, από δημιούργημα των Γερμανών και Βρετανών το 1915, διασπασμένοι κατά το Διχασμό στα δύο στρατόπεδα, αξιοποιήθηκαν στη συνέχεια από το βενιζελισμό ως όργανα άμυνας του καθεστώτος. Το 1920, με την πτώση του Βενιζέλου και την άνοδο των βασιλοφρόνων, τους παρέλαβε και τους χρησιμοποίησε επωφελώς το νέο καθεστώς . Στη Θεσσαλονίκη, ο Παπακωνσταντίνου, αστυνομικός διευθυντής μετά τις εκλογές του 1920, προστάτευε τα χαμαιτυπεία και οι υφιστάμενοί του συνεργάζονταν με αυτά , προφανώς με αντίτιμο την παροχή πληροφοριών. Μισθοδοτούσε Ρώσους πρώην αξιωματικούς και άλλους αργόσχολους για την παρακολούθηση εργατών. Είχε στρατολογήσει μέχρι και μαθητές γυμνασίου . Εβραίοι και μουσουλμάνοι χρησιμοποιήθηκαν, επίσης, για εντοπισμό κομμουνιστών και αντιεργατικές ενέργειες στις αντίστοιχες κοινότητες . Τα άτομα των ανωτέρω κατηγοριών εξακολούθησαν να αποτελούν, ακόμα και μετά την πτώση των βασιλοφρόνων και την αποπομπή του Παπακωνσταντίνου, τους πληροφοριοδότες και

συμβούλους του στρατηγείου. Μετά τις εκλογές του 1923 απολύθηκαν οι αντιβενιζελικοί χαφιέδες. Νέες επίσης απολύσεις έγιναν μετά την πτώση του Πάγκαλου. Στο τέλος της δεκαετίας του 1920 ο μηχανισμός είχε αμιγή σύνθεση από βενιζελικούς. Η ποιότητα, ωστόσο, του έμψυχου υλικού δεν φαίνεται να βελτιώθηκε σε σχέση με τους αντιβενιζελικούς .

Πληροφοριοδότης με την έννοια του καταδότη πρέπει να θεωρηθεί μόνο το μέλος του κινήματος που αποκτούσε  επαφή με τις κρατικές υπηρεσίες, διαβρωνόταν και γινόταν  συνειδητό όργανό τους. Η δράση του, και αυτού επίσης -όπως και των χαφιέδων και των αμειβόμενων πληροφοριοδοτών-, ονομαζόταν "χαφιεδισμός".

Μέλη εργατικών σωματείων διαπιστωμένα εκτελούσαν αυτό τον θλιβερό -σύμφωνα με τη λαϊκή αντίληψη- ρόλο. Στην Compagnie des Tramways et d' Eclairage Electrique de Salonique S.A., ο Καρράς, που προαναφέραμε, υπάλληλος της επιχείρησης, διαχειριζόταν τα κονδύλια του διευθυντή Valιry Dufour τα προβλεπόμενα για τη συλλογή πληροφοριών από μέλη του προσωπικού. Ο αμαξοστασιάρχης Αντώνιος Μαντζανόπουλος, μηχανικός με σπουδές στη Γαλλία, μέθυσος, πάνοπλος πάντα -για το φόβο επιθέσεων-, συνεργαζόταν τακτικά το 1928 με το διοικητή Ασφαλείας Κανδυλάκη και του έδιδε ονόματα τροχιοδρομικών. Το 1921, όταν είχε παυθεί, παρακαλούσε κλαίγοντας τους εργάτες να τον υποστηρίξουν .

Ο χαφιεδισμός είχε επίσης ασκηθεί και από μέλη του ΚΚΕ. Είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς την αλήθεια για τα κίνητρα που έσπρωχναν κάθε φορά έναν κομμουνιστή να διέλθει τη διαχωριστική γραμμή. Για ορισμένες περιπτώσεις δόθηκαν πιθανές ερμηνείες. Στον  κομμουνιστή καπνεργάτη Τζώνη, που είχε συλληφθεί στις Σέρρες με την κατηγορία της παιδεραστίας, οι αρχές πρότειναν να συνεργασθεί με αντάλλαγμα την παύση της δίωξης και το 2ον Επιτελικόν Γραφείον [ΙΙ ΕΓ] του Γ' Σώματος Στρατού [Γ' ΣΣ] τον εφοδίασε με δελτίο ταυτότητας πράκτορα . Ο Φίλιππος Κυπαρισσόπουλος, στη Βέροια, παρ' όλη την ανυποληψία του χρημάτισε στέλεχος της τοπικής κομμουνιστικής οργάνωσης , όπου εξελίχθηκε σε "νταή", συνέχισε το 1928 την κομματική δράση του στη Θεσσαλονίκη και πολύ γρήγορα κατέληξε να γίνει όργανο της ΥΕΑ . Πιθανολογείται ότι ευθυνόταν ο ανήθικος χαρακτήρας του . Ο Νικόλαος Σαργολόγος, γραμματέας του Τμήματος Θεσσαλονίκης του Σοσιαλεργατικού Κόμματος [ΣΕΚΕ, το κατοπινό ΣΕΚΕ(Κ) και στη συνέχεια Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΕ)] και, κατόπιν, στην ανώτατη βαθμίδα της κομματικής ιεραρχίας, αυτομόλησε αφού καταχράσθηκε ένα σεβαστό ποσό.

Σύμφωνα με μία γενική εκτίμηση, τάσεις συνεργασίας με τις αστυνομικές αρχές έδειξαν μέλη του κοινωνικού επαναστατικού κινήματος με χαμηλό επίπεδο συνειδητότητας, που αρχικά επιδίωξαν μία ισορροπία στις σχέσεις τους με αυτές, στη συνέχεια δε ολίσθησαν σε πλήρη συναλλαγή . Τα άτομα, επίσης, που κατέρρευσαν κατά την ανάκριση και ομολόγησαν τα στοιχεία που γνώριζαν, συνήθως αλλάζοντας στρατόπεδο.

Ο φόβος για τη δράση προδοτών μέσα στο εργατικό και στο επαναστατικό κίνημα γεννούσε τάσεις έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών του, που οι αρχές υποδαύλιζαν για να τροφοδοτηθεί η καχυποψία και να προξενηθεί φόβος και παράλυση. Το 1928, ο Παντελής Σίμος προειδοποίησε τους ομοϊδεάτες του ότι ο διοικητής της ασφάλειας Θεσσαλονίκης Κανδυλάκης σκόπιμα του έκανε λόγο, μετά τη σύλληψή του, για ύπαρξη πληροφοριοδοτών ανάμεσά τους. "Μήπως σ' είδα στο όνειρό μου", του είπε, "ότι έτρωγες κάτω απ' την Καπνεργατική Ενωση και να στείλω τη φωτογραφία σου να σε πιάσουν; Εγώ πληρώνω ανθρώπους δικούς σας και μου κάνουν τη δουλειά μου" . Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο για μπλόφα. Σε μία περίπτωση με ιδιαίτερη σημασία, που θα εξετάσουμε εκτενώς σε επόμενο κεφάλαιο, μέλος του κινήματος, στέλεχος, κατάρτιζε, το 1927, τακτικές εκθέσεις προς τον Κανδυλάκη, στις οποίες περιγράφονταν λεπτομερώς η δράση του κινήματος της πόλης και οι προετοιμαζόμενες ενέργειες . Σύμφωνα, επίσης, με καταγραφή διηγήσεων του ίδιου του Κανδυλάκη , "...είχε δύο σημαντικά στελέχη μέσα στην οργάνωση των σιδηροδρομικών που δεν αλληλογνωρίζονταν αλλά γνώριζε ο κάθε ένας ότι υπήρχε άλλος και πλήρωνε καλλίτερα εκείνον που τον πληροφορούσε πρώτος. Αυτό έγινε και στην απεργία των Σιδηροδρομικών [1925] όταν είχε το σχέδιο της απεργίας πριν από την οργάνωση και πήρε εγκαίρως τα μέτρα του για να κινηθούν κανονικά οι αμαξοστοιχίες." Άλλη περίπτωση, που εντοπίσαμε, ήταν κάποιο ηγετικό συνδικαλιστικό στέλεχος, μέλος του Συνδέσμου Υδατεργατών, σωματείου της δύναμης του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης [ΕΚΘ], που προμήθευε στην ΥΕΑ έγγραφα -ακόμη και διαβαθμισμένα ως απόρρητα-, από τα οποία εξάγονταν πληροφορίες πανελλήνιου ενδιαφέροντος.

Με συνδυασμούς γεγονότων, μετά από κάποιο κτύπημα των υπηρεσιών Ασφαλείας, εξετάζονταν οι περιπτώσεις των ατόμων που υπήρχε πιθανότητα να ήταν καταδότες. Ο καπνεργάτης Τσαπόνης είχε υπόνοιες, για συγκεκριμένο γεγονός που συνέβη σε βάρος του, στη Θεσσαλονίκη, ότι οφειλόταν σε κατάδοση από "ένα Αρμενάκι". Υποψίες βάρυναν τον καπνεργάτη Γεώργιο Μόνα, στέλεχος της ΟΚΝΕ το 1925, επί Πάγκαλου, μετά από επανειλημμένα κτυπήματα της Ασφαλείας. Η οργάνωση βεβαιωνόταν για την ενοχή των καταδοτών μετά από τέχνασμα -σκόπιμη διαρροή πληροφορίας σε περιορισμένο αριθμό στελεχών-.

Σε μία εποχή που το ΚΚΕ θεωρούσε πολιτική προβοκάτσια τις διαφωνίες με την πολιτική του και αποκαλούσε φασιστικούς και "χαφιεδίστικους" τους άλλους κοινωνικούς και πολιτικούς χώρους μέσα στο κίνημα (ρεφορμιστές, αρχειομαρξιστές, διαγραμμένοι από το ΚΚΕ, κλπ.), υπήρξε, πράγματι, σε ορισμένο βαθμό διείσδυση ("εσωτερικός χαφιεδισμός") επιθετικών αντιπάλων στις γραμμές του κόμματος. Ο Ψηλέας, στέλεχος το 1927 της ΟΚΝΕ στη  Θεσσαλονίκη, αποκάλυψε το 1932 ότι στην πραγματικότητα ήταν μέλος του Αρχείου από το 1924 και έδρασε ως πράκτορας μέσα στο κόμμα κατά το διάστημα 1924-1926 στην Αθήνα και 1926-1929 στη Θεσσαλονίκη . Ο Ευάγγελος Στάης, μεταμελημένος αρχειομαρξιστής που στράφηκε κατά της παράταξής του το 1930, αποκάλυψε ότι ήταν στο Αρχείο από το 1926 και στάλθηκε στην Καβάλα το Σεπτ. 1928, όπου εισήλθε και έδρασε στην τοπική οργάνωση του ΚΚΕ. Στη Δράμα πράκτορας του Αρχείου μέσα στο ΚΚΕ ήταν την ίδια εποχή ο Μακρής ή Βαμβακάς. Μέχρι τις 17-8-1930 που συνελήφθη ο Στάης από τις αρχές και εξορίστηκε, χάρη στα στοιχεία που έδιδε στην αρχειομαρξιστική οργάνωση της Καβάλας επιτεύχθηκε η  εισχώρηση σε σπίτια που φυλάσσονταν τα αρχεία (του κόμματος, της Εργατικής Βοήθειας, κ.ά.) και ο εξοπλισμός (γραφομηχανή, πολύγραφος, κλπ.) και η αρπαγή αυτών. Με την έγκαιρη πληροφόρηση για σχεδιαζόμενες επιθέσεις του ΚΚΕ απέφυγαν τις απώλειες. Φρόντισαν, παράλληλα, να στείλουν το 1930 το γραμματέα της κομμουνιστικής οργάνωσης για περίθαλψη στο νοσοκομείο. Πίσω από τους αντιπάλους το ΚΚΕ διέβλεπε δάκτυλο της υπηρεσίας ασφάλειας. Την ίδια βεβαιότητα είχε και για τις εσωκομματικές αντιπολιτευτικές ομάδες: "...δεν υπάρχει φραξιονιστική πάλη άνευ αρχών ή γενικά φραξιονιστική πάλη που στρέφεται κατά της γραμμής της Διεθνούς που να μη την χρησιμοποίησε και να μην την υποδαύλισε η Ασφάλεια."

Ευχαριστούμε το "παραδιπλανό γραφείο"

Η πατατολογία ανώτατο στάδιο της παπαρολογίας

"Ολόκληρον το πρωί ηκούσαμεν τους μάλλον ευφραδείς εξ αυτών, να διηγούνται τα κατορθώματά των" έλεγε ο Καποδίστριας όταν σταλμένος από την Ιόνιο Γερουσία παραβρέθηκε στη Νικιάνα της Λευκάδας στην "1η Συνέλευση" των οπλαρχηγών, το 1807. Ο Καποδίστριας δεν τσιγγουνευόταν μπουρζουάδικης αλαζονείας και δέκα χρόνια μετά, ως υπουργός εξωτερικών του τσάρου Αλέξανδρου πλέον, πέταξε με τις κλωτσιές τον Φιλικό Νικόλαο Γαλάτη που του εισηγήθηκε "επαναστατικάς σκευωρίας". Η επανάσταση τελικά ούτε από τσαρόφιλους έγινε ούτε από λοιπούς Φιλικούς, αλλά από τους αγράμματους, κόντρα και στην -τουλάχιστον- εγκράτεια των γραμματιζούμενων, αν και τελικά οι τελευταίοι έπιασαν τις καρέκλες κι οι αγράμματοι την επαιτεία.

Ο Μάκης Μαΐλης δεν είναι βέβαια αγράμματος, τουναντίον θα έλεγα, έχει όμως ένα μικρό ζήτημα επικοινωνιακής αχρωμίας. Η ανακοίνωση περί "κινήματος πατάτας" -μια και μετά την παπαρολογία με τη χρυσαυγίτικη βίζιτα στη Χαλυβουργία και το ποστ Αλέκου Χαλβατζή περάσαμε τώρα στην πατατολογία- δεν έχει ούτε μια άστοχη περισπωμένη. Προϋποθέτει όμως πως αυτός στον οποίο απευθύνεται έχει έστω και μισή οκά ταξικό αισθητήριο κι άλλη μισή καλή πίστη. Κι ο πιτσιρίκος, ας πούμε, έγραψε ένα ωραιότατο πατατοπόστ αλλά κανείς δεν του επιτέθηκε, αν και -όπως ο ίδιος έγραφε παλιότερα- το μπλογκ του έχει μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από το Ριζοσπάστη. Το ΚΚΕ βέβαια δεν μπορεί να κυκλοφορήσει ανακοίνωση που να ζητά εδώ και τώρα "να καταργηθούν οι μεσάζοντες και στις πουτάνες". Μπορεί όμως να λαμβάνει λίγο παραπάνω υπόψη πως εκτός από τα χουντομέσα που ψάχνουν βλεφαρίδα για να την κάνουν μουνότριχα υπάρχουν μιλιούνια καταναλωτών που προτιμούν να διαβάζουν μουνότριχες παρά ανακοινώσεις. Φυσικά η λύση δεν είναι να γίνουν οι ανακοινώσεις μουνότριχες, ούτε να χαϊδεύουν την κάθε μαλακία που αναδύεται ως αυθόρμητο κίνημα. Η λύση κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι να δοθεί λίγο μεγαλύτερη σημασία στην επικοινωνία, αφού -δυστυχώς- ο λαός προσεγγίζει τις πληροφορίες με τον ίδιο τρόπο που διαλέγει μπισκότα· με την ελκυστικότητα της συσκευασίας. Κι αν δει κανα τσάκισμα στο περιτύλιγμα, όσο κι αν αυτό σιδερωθεί με πρόσθετες ανακοινώσεις, μένει τελικά η αίσθηση του τσαλακωμένου.

Η νίκη της 5ης Μάρτη του 1943

Η 5η Μαρτίου είναι μια σημαδιακή ημερομηνία για το λαϊκό κίνημα. Πριν από 69 χρόνια, την 5η Μαρτίου του 1943 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα και άλλες πόλεις γενική απεργία και διαδηλώσεις κατά της σχεδιαζόμενης από τους γερμανούς και το ντόπιο υπηρετικό τους προσωπικό πολιτικής επιστράτευσης. Η νίκη του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ και οι μεγάλες απώλειες των γερμανών στο ευρύτερο ανατολικό μέτωπο είχε αναγκάσει τις ναζιστικές αρχές να χρησιμοποιήσουν ως εφεδρείες μεγάλα τμήματα των γερμανών εργατών που απασχολούνταν κυρίως στη βιομηχανία όπλων. Η αποδέσμευση αυτού του εργατικού δυναμικού έπρεπε να συνδυαστεί με την επάνδρωση των κενών θέσεων από εργάτες που θα προέρχονταν από τις κατακτημένες χώρες. Στο πλαίσιο αυτό στις 30 Ιανουαρίου 1943 εκδόθηκε διαταγή από τον γερμανό αντιστράτηγο Αλεξάντερ Λερ, διοικητή της 12ης στρατιάς και ανώτατο διοικητή των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων ΝΑ Ευρώπης, σύμφωνα με την οποία: "Κάθε κάτοικος της Ελλάδας ηλικίας 16-45 χρόνων είναι υποχρεωμένος, όταν το απαιτήσουν οι συνθήκες, να αναλάβει δουλιά για γερμανικές ή ιταλικές υπηρεσίες που του υποδείχτηκε. Ανδρικές εργατικές δυνάμεις είναι υποχρεωμένες να εργαστούν κι έξω από τον μόνιμο τόπο κατοικίας τους, αν χρειαστεί σε κοινότητες στρατοπέδευσης. 2. Η πρόσκληση για την ανάληψη της δουλιάς γίνεται άμεσα από τις γερμανικές υπηρεσίες ή μέσω των εντεταλμένων απ' αυτές ελληνικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα των επιθεωρήσεων εργασίας και των δημάρχων... 4. Οποιος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τις παραγράφους 1 και 2 τιμωρείται με χρηματική ποινή απεριορίστου ύψους, φυλάκιση ή ειρκτή ή με στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας".

Η διαταγή εξειδικεύτηκε από το στρατηγό Σπάιντελ ως εξής:
"ΔΙΑΤΑΞΙΣ
30 Ιανουαρίου 1943
Περί γενικής υποχρεωτικής εργασίας του ελληνικού πληθυσμού
Επί τη βάσει της υπό του Φύρερ και Ανωτάτου Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων χορηγηθείσης μοι εξουσιοδοτήσεως διατάσσω τα ακόλουθα:
Αρθρον 1ον. Εκαστος κάτοικος της Ελλάδος, ηλικίας από 16 μέχρι 45 ετών είναι υποχρεωμένος, εάν το απαιτήσουν αι περιστάσεις, ν' αναλάβη υποδεικνυομένην εις αυτόν εργασίαν διά γερμανικάς ή ιταλικάς υπηρεσίας. Ιδίως είναι υποχρεωμένος να παρουσιάζεται με ακρίβειαν εις την εργασίαν, να τηρή τας ώρας εργασίας και να παρέχη απόδοσιν εργασίας, ανταποκρινομένην προς τας σωματικάς του δυνάμεις. Οι άνδρες είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται έξω του τόπου της μονίμου κατοικίας των συγκεκροτημένοι εις συμβιωτικάς ομάδας στρατοπέδου, εάν απαιτηθή το τοιούτον.
Αρθρον 2ον. Η πρόσκλησις προς ανάληψιν εργασίας γίνεται υπό των γερμανικών αρχών απ' ευθείας ή υπό των εντεταλμένων προς τούτο ελληνικών αρχών, ιδίως, Επιθεωρήσεων εργασίας, δημάρχων.
Αρθρον 3ον. Αι γερμανικαί υπηρεσίαι παρέχουν ανάλογον προς τας συνθήκας αποζημίωσιν και, εφ' όσον τούτο είναι δυνατόν, και τροφήν.
Αρθρον 4ον. Ο μη συμμορφούμενος προς τας εκ των άρθρων 1 και 2 απορρέουσας υποχρεώσεις, τιμωρείται με: 1) χρηματικήν ποινήν απεριορίστως ή 2) φυλάκισιν ή ειρκτήν ή 3) στρατόπεδον καταναγκαστικών έργων.
Αρθρον 5ον. Η παρούσα διάταξις τίθεται εν ισχύι από της ημέρας της κοινοποιήσεως αυτής.
Εφ' όσον έχουν εκδοθεί υπό υφισταμένων υπηρεσιών όμοιαι διατάξεις διά περιοχάς της αρμοδιότητος αυτών, αντικαθίστανται υπό της παρούσης.
Το άρθρον 2 δεν ισχύει διά τον διοικητήν του φρουρίου της Κρήτης
Ο Ανώτερος Στρατιωτικός Διοικητής της Νοτιανατολικής εντεταλμένος ταυτοχρόνως με την αρχηγίαν του στρατού"

Στις 19 του Φλεβάρη ο Γκέμπελς δήλωνε πως: «Ο γερμανικός λαός δίνει το αίμα του, η υπόλοιπη Ευρώπη ας δώσει την εργασία της».

Tο διάταγμα στάλθηκε το βράδυ της 22ης του Φλεβάρη, για να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Oι οργανώσεις των εργατοϋπαλλήλων του Εθνικού Τυπογραφείου ειδοποίησαν την ηγεσία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Η μάχη ενάντια στη χιτλερική επιστράτευση άρχισε με τη συντονισμένη απεργία και διαδήλωση στις 24 του Φλεβάρη, όταν οι εργατοϋπάλληλοι σταμάτησαν την εργασία τους και χιλιάδες λαού κατέβηκαν στο κέντρο της Αθήνας για να διαδηλώσουν μπροστά στο πολιτικό γραφείο του κατοχικού πρωθυπουργού, Κ. Λογοθετόπουλου, στο Εργατικό Κέντρο και στο υπουργείο Εργασίας. Ομάδες διαδηλωτών εισέβαλαν στα παλαιά ανάκτορα και κατέκλυσαν τα κυβερνητικά γραφεία, ενώ ο κύριος όγκος της διαδήλωσης κατευθύνθηκε στο υπουργείο Εργασίας - που τότε ήταν στη διασταύρωση των οδών Μπουμπουλίνας και Τοσίτσα. Μετά τις ομιλίες οι διαδηλωτές κατέλαβαν το υπουργείο κι έβαλαν φωτιά στα αρχεία του με τους καταλόγους των υποψηφίων προς επιστράτευση. Την άλλη μέρα το πρωί ο «Ριζοσπάστης» σε έκτακτη έκδοσή του καλούσε το λαό να συνεχίσει τον αγώνα για να ματαιώσει τον κίνδυνο της πολιτικής επιστράτευσης. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν καθ' όλο το επόμενο χρονικό διάστημα.

Η Επιτροπή Πόλης της ΚΟΑ είχε την πληροφορία ότι στις 5 του Μάρτη 1943 ο Λογοθετόπουλος θα αναγγείλει επίσημα από το ραδιοφωνικό σταθμό ότι αποφασίστηκε η πολιτική επιστράτευση. Η ΕΠ της ΚΟΑ, που συνεδρίασε το πρωί της 4 του Μάρτη, αποφάσισε να απαντήσει επίσημα στους κατακτητές με την παλλαϊκή πανεθνική διαδήλωση της Αθήνας. Ο Νίκος Πλουμπίδης, μέλος τότε του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, έκανε την εισήγηση-πρόταση στη συνεδρίαση αυτή της ΕΠ της ΚΟΑ και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην οργάνωση και καθοδήγηση της ιστορικής διαδήλωσης της 5ης του Μάρτη 1943. Χωρίς αργοπορία τα όργανα του αντιστασιακού κινήματος κινητοποιήθηκαν για να ξεσηκώσουν το λαό. Σε σύσκεψη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με τους γραμματείς των Οργανώσεων Αθήνας- Πειραιά δόθηκε η ανάλογη κατεύθυνση: Γενική πολιτική απεργία και παλλαϊκή διαδήλωση για τις 5 του Μάρτη με κεντρικό αίτημα τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης.Στις 5 του Μάρτη ξέσπασε η θύελλα. Η γενική απεργία υπήρξε καθολική. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά βρίσκεται στους δρόμους. Τα πλακάτ υψώνονται με σύνθημα «Κάτω η επιστράτευση!». Οι δρόμοι γεμίζουν με χιλιάδες προκηρύξεις του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Ο «Ριζοσπάστης» εκείνη τη μέρα θα κυκλοφορήσει δύο φορές καλώντας το λαό σε συναγερμό έως τη νίκη. Οι διαδηλωτές, που υπολογίζονται πάνω από 300 χιλιάδες, κατέλαβαν και πάλι το υπουργείο Εργασίας κι έκαψαν τις καταστάσεις εργατών που ήταν για επιστράτευση. Ο «Ριζοσπάστης» σε έκτακτη έκδοσή του την επομένη δίνει το κλίμα γράφοντας: «Αξέχαστος θα μείνει ο χθεσινός εθνικός συναγερμός του λαού μας στην Αθήνα και τον Πειραιά για τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης. Κυριολεκτικά δεν έμεινε άνθρωπος που έτσι είτε αλλιώς να μην πήρε μέρος. Οι εργάτες σταμάτησαν τις δουλειές, ενώθηκαν με τους απεργούς δημοσίους υπαλλήλους. Οι καταστηματάρχες κλείσανε τα μαγαζιά και όλοι οι Ελληνες ξεχύθηκαν από το πρωί στο δρόμο κουρελιάζοντας τις απαγορεύσεις των κατακτητών και των Λογοθετόπουλου-Ταβουλάρη... Από την πλατεία Κάνιγγος ίσαμε το δημαρχείο κι από το δημαρχείο ίσαμε το Σύνταγμα, από το Σύνταγμα ίσαμε το υπουργείο Εργασίας και μέχρι την Πλατεία Βάθης, σ' όλο αυτό τον τεράστιο χώρο - αληθινό θέατρο επιχειρήσεων - ατέλειωτες φάλαγγες διαδηλωτών εκινούνταν κι επάλευαν κι εσυγκρούονταν. Ασύλληπτες σκηνές μεγαλείου! Κατακτητές και προδότες, τάγματα καραμπινιέρων, λόχοι της Γκεστάπο, όλες οι δυνάμεις της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας με αφάνταστη αγριότητα προσπαθούσαν να διαλύσουν τις διαδηλώσεις. Μα ο ασυγκράτητος χείμαρρος παρέσυρε κάθε εμπόδιο. Οι ζώνες των αστυνομικών, ντόπιων και ξένων, έσπαζαν η μία ύστερα από την άλλη. Κι από παντού ξεμύτιζαν διαδηλώσεις. Οι αντλίες στάθηκαν ανίκανες να μετακινήσουν τους ακίνητους όγκους της ανθρωποθάλασσας. Και χρησιμοποιήθηκαν όλα τα σύνεργα του θανάτου. Θωρακισμένα αυτοκίνητα, τανκς, πολυβόλα, όλμοι, χειροβομβίδες, τουφέκια, περίστροφα. Πάνω από μία ώρα άνοιξαν θεριστική βολή σ' όλο το χώρο από την οδό Σταδίου - πλατεία Κάνιγγος - υπουργείο Εργασίας - πλατεία Βάθης. Βαρούσαν στον ψαχνό με λύσσα ύαινας. Πολλά, πάρα πολλά τα θύματα». Ο «Ριζοσπάστης», σ' αυτή την έκτακτη έκδοση μιλούσε για 12 νεκρούς και πάνω από εκατό τραυματίες. Λίγες μέρες αργότερα στη δική της έκδοση η εφημερίδα του ΕΑΜ «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ» έδινε τον εξής απολογισμό: «Οι δρόμοι της Αθήνας και του Πειραιά βάφτηκαν με αίμα. Κορμιά παλικαριών σωριάστηκαν κάτω. Δεκαεφτά νεκροί και εκατόν εξήντα πληγωμένοι καθιέρωσαν ακόμα μια φορά το αναφαίρετο της ζωής και της ελευθερίας ενός λαού που ξέρει να αγωνίζεται και να θυσιάζεται γι' αυτό και το επισφράγισαν ακόμα μία φορά με τη σφραγίδα του αίματος». Οι υπολογισμοί αυτοί όσον αφορά στις απώλειες των διαδηλωτών δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Νεότεροι, μάλιστα, μελετητές - μη προσκείμενοι στην ΕΑΜική πλευρά - αναφέρουν ότι οι νεκροί υπερέβαιναν τους 18 και οι τραυματίες υπολογίζονταν σε 135.

Παρόμοιος λαϊκός ξεσηκωμός με αυτόν της Αθήνας και του Πειραιά πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στο Βόλο, στην Καλαμάτα, στη Σπάρτη, στην Κόρινθο και αλλού. Επρόκειτο για πραγματική πανελλαδική λαϊκή εξέγερση που είχε ως αποτέλεσμα η επιστράτευση τελικά να ματαιωθεί.
Τα μεσάνυχτα 5 προς 6 του Μάρτη ένα αυτοκίνητο της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα παρέδωσε στις εφημερίδες που κυκλοφορούσαν νόμιμα και υπό τον έλεγχο των δυνάμεων κατοχής μια χαρακτηριστική ανακοίνωση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνού, ο οποίος αναλάμβανε - ύστερα από συνεννόηση με τις γερμανικές αρχές κατοχής - να κατευνάσει τη λαϊκή έκρηξη, διαβεβαιώνοντας ότι θέμα πολιτικής επιστράτευσης δεν υπήρχε. Διαβεβαίωση ότι «η επιστράτευσις αυτή δεν πρόκειται να γίνη» έδωσε και ο κουίσλιγκ Λογοθετόπουλος. Ο άνθρωπος που από το Νοέμβρη του 1942, όπως ο ίδιος παραδέχεται στα απομνημονεύματά του, διαπραγματευόταν με τους κατακτητές τους όρους της πολιτικής επιστράτευσης, το απόγευμα της 6ης του Μάρτη 1943 δήλωνε στον Τύπο:
«Η κομμουνιστική οργάνωσις ΕΑΜ, παρασύρασα δυστυχώς και πολλούς δημοσίους υπαλλήλους και φοιτητάς, μη εισακούσαντας τας θερμάς μου συστάσεις, προκάλεσεν αναρχικάς συγκεντρώσεις ανά την πόλιν με σκοπόν να παρακωλύση την ελευθέραν κίνησιν και λειτουργίαν των δημοσίων καταστημάτων και του εμπορίου. Το αποτέλεσμα της άφρονος αυτής ενεργείας υπήρξεν η σύγκρουσις των τρομοκρατικών ομάδων με τα όργανα της τάξεως, τα οποία εκτελούντα τας δοθείσας αυστηράς εντολάς της κυβερνήσεως επανέφερον την τάξιν. Υπάρχουν, δυστυχώς, θύματα και πολλοί τραυματίαι. Διεπιστώθη ότι οι προκαλέσαντες τας χθεσινάς ταραχάς λεηλάτησαν καταστήματα, εισέδυσαν μέχρι και ιδιωτικών κατοικιών, τρομοκρατήσαντες τους ενοίκους... Αι αναρχικαί αυταί συγκεντρώσεις... οργανώθησαν με την πρόφασιν διαμαρτυρίας εναντίον της πολιτικής επιστρατεύσεως. ΕΔΗΛΩΣΑ ΗΔΗ ΕΠΙΣΗΜΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ ΟΤΙ Η ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΙΣ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙΔΗΠΟΤΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑΝ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΤΟΧΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΣΤΑΛΟΥΝ ΠΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΝ ΕΞΩ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ».
Ηταν φανερό πως κάτω από τη λαϊκή έκρηξη ο εχθρός υποχωρούσε ατάκτως ελπίζοντας προφανώς ότι θα είχε την ευκαιρία, σε ευνοϊκότερες συνθήκες στο μέλλον, να επανέλθει στα σχέδιά του. Δεν το κατάφερε ποτέ.

 Το εξώφυλλο του Ριζοσπάστη της 5ης Μαρτίου 1943

 Το εξώφυλλο του Ριζοσπάστη της 17ης Μαρτίου 1943

Το κείμενο περιλαμβάνει κομμάτια του σχετικού αφιερώματος των "7 ημερών μαζί" του Κυριακάτικου Ριζοσπάστη της 22ας Φλεβάρη 2004
Οι φωτογραφίες των εξωφύλλων προέρχονται από το λεύκωμα "Ριζοσπάστης / περίοδος 1941-1945 / Κατοχή-Δεκεμβριανά"

Καλά λόγια για την Ελλάδα!

Βλέποντας το πρωί τα κρεμασμένα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων το βλέμμα μου σταμάτησε σ' αυτό:

Μου ξέφυγε ένας αναστεναγμός ανακούφισης. Έφτασε λοιπόν επιτέλους η ώρα να ακούσουμε κι εμείς οι πτωχοί μια καλή κουβέντα. Δεν κρύβω πως με δυσκολία συγκράτησα τα δάκρυά μου. Έβγαλα με τρόπο απ' το πέτο μου το μεταξωτό μου μαντήλι και σφούγγηξα τα μάτια μου. Δίπλα μου ένας ρακένδυτος κύριος φυσούσε με δύναμη τη μύτη του. Ήταν προφανές πως η συγκίνηση τον είχε κατακλύσει. Με κοίταξε με δακρυσμένα μάτια. Ήταν πλημμυρισμένα ευγνωμοσύνη.

Έτρεξα γρήγορα να αναζητήσω αυτά τα καλά λόγια. Ξεφύλλισα τον διεθνή τύπο και τα αποτελέσματα είναι συνταρακτικά:

Ε, δεν θα υπήρχαν διεθνείς αντιδράσεις και για το νέο κόμμα Μπίστη Τζουμάκα Καστανίδη;

Μια σκληρή λέξη

Το Σάββατο το μεσημέρι, στο παγκάκι μιας παιδικής χαράς, μιλούσα με μια φίλη που δουλεύει σε "Κέντρο μάνας και παιδιού" του ΙΚΑ. Μού 'λεγε για τη φτώχεια που συναντά καθημερινά στη δουλειά της.
"Ήρθε μια μάνα και μου ζήτησε γάλα".
"Τι γάλα;" τη ρώτησα. "Δίνετε γάλα στο Κέντρο;"
"Φέρνουν που και που δείγματα οι εταιρείες. Βρεφικά, σε φακελλάκια. Είχε η μαύρη δυο μικρά παιδιά, όχι τόσο μικρά που να πίνουν βρεφικό αλλά δεν της είχε μείνει φράγκο, ούτε για γάλα. Το καταλαβαίνεις; Της έδωσα μερικά δείγματα, δεν είχα πολλά. Δε μάς έχουν φέρει πρόσφατα. Η αλήθεια είναι πως η εικόνα της δεν πρόδιδε τη φτώχεια της. Στο τέλος με παρακάλεσε να της δώσω πέντε ευρώ. Θα στα φέρω, μού είπε, σε μια βδομάδα που θα πάρω το επίδομα. Μού ζήτησε χίλιες φορές συγνώμη. Ποτέ μου, μού λέει, δε φανταζόμουν πως θα έπεφτα σε τέτοια ξεφτίλα".

"Ξεφτίλα";
Αυτή η λέξη με ενόχλησε. Η γυναίκα αυτή δεν διαφέρει σε τίποτα από μένα, από σένα, από τη φίλη που μου μετέφερε το διάλογο. Μέχρι πριν από λίγο καιρό μπορεί κάπου να εργαζόταν, κι ο άντρας της ίσως. Μπορεί να έκαναν τα τυπικά μικροαστικά όνειρα που όλοι λίγο πολύ κάνουμε κάναμε. Ένα καινούργιο αυτοκίνητο, ένα ταξίδι. Δεν θά'χε περάσει ποτέ από το νου της το ενδεχόμενο της απόλυτης φτώχειας. Αυτή από την οποία κινδυνεύουμε περισσότερο απ' ότι νομίζουμε όσοι ζούμε μόνο από την εργασία μας. Κι ακόμα περισσότερο αυτοί που ήδη την έχουν χάσει κι εξαρτώνται από τη φιλανθρωπία του κύκλου τους.
Γιατί όμως "ξεφτίλα"; Που βρίσκεται το αναξιοπρεπές στην αγωνία της επιβίωσης; Ακόμα κι αν φτάσει κανείς στην ανάγκη των άλλων, ακόμα και των ξένων;
Αν δεν σου τύχει η ατυχία να βρεθείς στη θέση του δε λες παρά κούφια λόγια. Και είναι αλήθεια πως ο παρατηρητής των καθημερινών δραμάτων πιπιλίζει ένα ενδόμυχο "ευτυχώς αυτός και όχι εγώ".
Η "ξεφτίλα" όμως δεν είναι του άτυχου θύματος που πέφτει στην έσχατη ανάγκη. Είναι του οικονομικού συστήματος που τρέφεται με το αίμα των αδυνάτων. Είναι σ'αυτούς που το στηρίζουν, εις βάρος των συμφερόντων τους. Είναι σ'αυτόν που περιτοιχίζει το μικρό του νοικοκυριό και παριστάνει πως δεν τρέχει τίποτα. Που, όπως εγώ, ακόμα προσεγγίζει το φαινόμενο θεωρητικά και σχεδόν "αφ' υψηλού".
Η αξιοπρέπεια δεν επιτάσσει να πεθάνεις από την πείνα, επιτάσσει να παλεύεις για την επιβίωση με κάθε μέσο, αρκεί αυτό να μην βλάπτει κάποιον που είναι σε ίδια ή αντίστοιχη θέση μ' εσένα.