Γιατί δεν ανέκοψε τη μνημονιακή λεηλασία η αριστερά;

Ο ιστότοπος iskra άνοιξε με σχετικό δημοσίευμά του τον πάγιο διάλογο σχετικά με τους λόγους για τους οποίους η αριστερά δεν μπόρεσε να ανακόψει τη μνημονιακή λεηλασία κατακτήσεων και δικαιωμάτων ενός αιώνα. Ο ιστότοπος είναι αξιόλογος, το ίδιο και η πρωτοβουλία του καθώς ο σχετικός προβληματισμός δείχνει ν'απασχολεί πολλούς. Ασφαλώς δεν ενδιαφέρει τους μυστηριώδεις ανήκοντες στο κεντρο-ως ακροδεξιό φάσμα. Είναι πάντως γεγονός πως ο όρος "αριστερά" δεν με ικανοποιεί ως πολύ γενικός και ελαστικός.

Το μήνυμά μου δεν πέρασε λόγω μεγέθους και για να μην πάει χαμένο το παραθέτω εδώ. Εντάξει, ομολογώ πως πρόσθεσα και δυο τρία εδάφια.

Να γράψω μερικές αιτίες που φαντάζομαι:

1. Η αριστερά δεν είναι ενιαία και αδιαίρετη. Δεν ορίζεται το άθροισμα σχηματισμών και κομμάτων που έχουν διαφορετικές ως και αντίθετες αντιλήψεις περί δογμάτων, θεσμών, ρόλου της ΕΕ, αντιπροσωπευτικού συστήματος κλπ. Είναι εξάλλου ακόμα νωπά τα σημάδια του αποτυχημένου πειράματος του ενιαίου Συνασπισμού. Βέβαια επιμέρους περιθώρια συνεργασιών πιστεύω πως υπάρχουν, αν όχι σε επίπεδο κομματικών τουλάχιστον σε επίπεδο κινηματικών συμπορεύσεων (εκεί μάλιστα ίσως είναι απαραίτητα).

2. Ο ταξικός αντίπαλος έχει σταδικά αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τη μπρουτάλ κατασταλτική του τακτική των προηγουμένων δεκαετιών με μια πολύ πιο ιλλουστρέ. Αξιοποιεί τη δύναμη των ΜΜΕ τα οποία επιδίδονται σε απόκρυψη ή συκοφάντηση των ταξικών αγώνων, σε χονδροειδές τσουβάλιασμα των πολιτικών δυνάμεων, σε γενικότερη αντιμετώπιση της αριστεράς σαν το συμπαθή τρελό του χωριού. Η κατασταλτική τους δύναμη στις συνειδήσεις είναι τεράστια κι αυτό δεν παρατηρείται μόνο στους δρόμους αλλά κυρίως στην καθημερινότητα, αφού συχνά οι απόψεις των πολιτών δεν παρεκλίνουν καθόλου από το καλούπι της "κοινής γνώμης" όπως το κατασκευάζουν οι διαμορφωτές της. Η αλήθεια είναι πως το "διαίρει και βασίλευε" είναι παλιό αλλά πάντα επίκαιρο όπλο στα χέρια της εξουσίας, με τη συνδρομή των ΜΜΕ έχει τελειοποιηθεί.
3. Ζητήματα όπως το μεταναστευτικό αξιοποιούνται στο έπακρο από την εξουσία για να στρέψουν την προσοχή των βαλλόμενων από την καπιταλιστική κρίση σε τεχνητούς υπαίτιους. Η αριστερά είναι από φύσεως διεθνιστική, τα δικαιώματα του εργάτη δεν εξαρτώνται από την εθνικότητά του. Το μεταναστευτικό ζήτημα για τους περισσότερους δεν ήταν σημαντικό προ οικονομικής κρίσης. Οι ωφελούμενοι έλληνες από την ύπαρξη πλήθους "λαθρο"μεταναστών ήταν απείρως περισσότεροι από τους ζημιούμενους. Έχουμε βαθιά στο ντιενέϊ μας το γονίδιο του ωφελιμισμού, όταν κάποιον δεν μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε βρίσκουμε με ευκολία διαφορές αισθητικής και νοοτροπίας μέχρι προαιώνιας έχθρας, όταν είναι εκμεταλλεύσιμος γινόμαστε μεγαλόψυχοι και φιλάνθρωποι. Η συνθήκη του Δουβλίνου στοιβάζει πλήθη μεταναστών στις "πύλες της ευρώπης" και τα προβλήματα που δημιουργούνται θρέφουν το τυφλό ρατσισμό του -έτσι κι αλλιώς ανίκανου να προβληματιστεί για τους ηθικούς αυτουργούς της κρίσης- λούμπεν προλεταριάτου και δημιουργούν αρνητικά αντανακλαστικά για την αυτονόητη στάση της αριστεράς. Με τον ίδιο τρόπο οι προβοκάτσιες κατά των λαϊκών κινημάτων παίζουν κι αυτές το ρόλο τους στην ανάσχεση της μαζικοποίησης των τελευταίων.

4. Το ΠΑΣΟΚ φρόντισε στα χρόνια της εξουσίας του να απαξιώσει το μεγάλο όπλο της εργατικής τάξης που είναι ο συνδικαλισμός έτσι ώστε σήμερα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι τον αντιμετωπίζουν σαν πληγή κι όχι σαν γιατριά, ξεχνώντας πως τίποτα ποτέ δεν χαρίστηκε αλλά κατακτήθηκε με ιδρώτα και αίμα, κατ'αρχήν τουλάχιστον συνδικαλιστών. Ταυτόχρονα αλλοτρίωσε τη συνείδησή της χαϊδεύοντάς το μαλακό της υπογάστριο, περνώντας στην κοινωνία την "αξία" του ατομικού συμφέροντος, την αυταπάτη πως ο καπιταλισμός έχει τρίτους και τέταρτους δρόμους, πως δεν απαιτούνται πλέον αγώνες και θυσίες για να διαφυλαχτούν ή επεκταθούν τα εργατικά κεκτημένα. Διαμόρφωσε τελικά μια γενιά ταξικά ασυνείδητων εργατών.

5. Η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης σήμανε για όσους δεν είχαν ισχυρά ιδεολογικά θεμέλια την ήττα του κομμουνισμού και την οριστική επικράτηση του καπιταλισμού ως μόνο βιώσιμο κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Οι κομμουνιστικές ιδέες θεωρούνται -και σ'αυτό υπερεπιδρούν τα ΜΜΕ- ξεπερασμένες, σχεδόν "γραφικές". Η μεγάλη μάζα του κόσμου αντιμετωπίζει αναλόγως τις προτάσεις των αριστερών κομμάτων.
6. Οι καπιταλιστές έχουν πάγιο σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και η κρίση τους προσφέρει μια ευκαιρία. Η ελληνική αριστερά είναι ένας Δαυίδ απένατι σ'ένα δυσθεώρητο Γολιάθ και η ανάσχεση του μνημονίου δεν γίνεται με σφεντόνες αλλά με συντονισμό που στην παρούσα φάση δεν μπορεί να βρει ικανούς συμμάχους στις περισσότερες χώρες.

7. Συνεπεία κάποιων από τα παραπάνω ο κόσμος δεν εμπιστεύεται τις μορφές πάλης που προτείνει η αριστερά. Βρίσκεται υπό καθεστώς φόβου, μη χάσει τη δουλειά του, θεωρεί πως κανένας αγώνας δεν μπορεί να ανατρέψει το βουνό των μνημονιακών (και μη) μέτρων. Τα αντιμετωπίζει σαν νομοτέλεια. Κατά βάθος ελπίζει μόνο στην ατομική επιβίωση.

Προφανώς τα παραπάνω είναι οι δικαιολογίες της αριστεράς. Δε σημαίνει πως δεν υπάρχουν και ευθύνες. Είπα όμως για την ώρα να κάνω το συνήγορο κι όχι τον εισαγγελέα. Δεν θα παραβλέψω πως ο ιδεολογικός κατακερματισμός βρίσκεται στο γονιδίωμα της αριστεράς. Η αντίληψη του αλάθητου θρέφει τον φραξιονισμό κι όσο κι αν δεν ομολογείται αποτελεί τον κύριο λόγο της μη προσέγγισης των εχόντων τουλάχιστον μικρότερης σημασίας διαφορές. Ασφαλώς παίζουν το ρόλο τους και οι ανθρώπινες αδυναμίες, η φιλοδοξία, η αλαζονεία. Δεν νομίζω πάντως πως ο σεχταρισμός, ο φραξιονισμός και οι λοιποί -ισμοί που συχνά ταλαιπωρούν την αριστερά είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν κεφαλαιοποιεί τη λαϊκή αγανάκτηση. Απλά δεν υπάρχει η αγανάκτηση που θα περίμενε κανείς από τους θιγόμενους. Υπάρχει στάση παθητικής αναμονής, μηδενιστική απόρριψη των πάντων, ελπίδα για ατομική επιβίωση στα πλαίσια των κατά τα άλλα κατακριτέων από όλους δομών που "οδήγησαν τη χώρα στο χείλος του γκρεμού". Βλέποντας χτες βράδυ μια έρευνα στο ΣΚΑΙ για τον ένα χρόνο μνημονίου ανανέωσα τον θαυμασμό μου στην βλακεία μας. Στο ερώτημα για το ποιον εμπιστεύεται ο λαός, τα κόμματα -τσουβαληδόν- απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης του 3% (αν θυμάμαι καλά). Περισσότερο απ' όλους ο λαός εμπιστεύεται το ..λαό (50% ή κάπου εκεί γύρω). Ποιος διάολος τελικά ανεβάζει στις κυβερνήσεις τα ανάξια εμπιστοσύνης κόμματα;