Το ταβάνι και μια αισθητική επανάσταση

-Μα εσείς λέτε συνέχεια όχι.
-Δεν μπορώ τόσο αρνητισμό.
-Δεν αντέχω τα αγέλαστα πρόσωπά των δικών σας.
-Πως να πείσετε τον κόσμο με τέτοια ξύλινη φρασεολογία;
-Αν ήταν ενωμένη η αριστερά θα τους έπαιρνε φαλάγγι, τι να σας κάνουμε έτσι που τρώγεστε;
-Μόνη σας έγνοια να κρατήσετε τα μαγαζάκια σας.
-Δεν έχετε πρόταση, δεν θέτε να κυβερνήσετε.
Αυτές είναι μερικές από τις δευτερολογίες που ακολουθούν την φράση "αποκλείεται να ψηφίσω ΚΚΕ" κι έρχονται κατά κανόνα από καλοπροαίρετους συζητητές. Ή, για να γίνω πιο ακριβής, από συζητητές που δεν έχουν προκαταλήψεις πολιτικής φύσεως για να αντιπαθούν το κόμμα. Θα μπορούσαμε πάντως να ονοματίσουμε ποικιλία στερεοτύπων που συνδέονται σε ικανό βαθμό με τέτοιες απαντήσεις αλλά μάλλον στο παρόν περιττεύει.

Υπάρχουν βέβαια και κάτι τέτοια:
-Εσείς που προστατεύετε τη βουλή.
-Οι κομμουνιστές δεν διαφέρουν από τους φασίστες.
-Μια ζωή ξεπουλάτε τους αγώνες.
Αυτές όμως οι φράσεις δεν αποτελούν ποτέ δευτερολογίες. Είναι το πρώτο πράγμα που θα σου πει ο κατά το κόμμα "αντικομμουνιστής", αν και νομίζω πως συνηθέστερα η προκατάληψη αφορά στο ονοματεπώνυμο του κόμματος κι όχι στην κοσμοθεωρία του.
Δεν είναι όμως πάντα εύκολο να προσδιορίσει κανείς το αν η διαφορά της καλής προαίρεσης του πρώτου συζητητή ως προς την αδιαλλαξία του δεύτερου, οφείλονται σε διαφορετικής ισχύος αντιστάσεις στα δεδομένα αστικά στερεότυπα, σε διαφορετικά περιβάλλοντα πολιτικής ενηλικίωσης ή ακόμα και σε αντικειμενικούς παράγοντες. Σημειώνω προς αποφυγή παρεξηγήσεων ότι το παρόν σημείωμα δεν υπονοεί πως κάθε τοποθέτηση κατά του κόμματος συνδέεται υποχρεωτικά με στερεότυπα ή είναι ντε φάκτο άδικη. Το σημείωμα ασχολείται περισσότερο με τη στάση των τρίτων, των ουδέτερων, αυτών που δεν έτυχε να αποκτήσουν προσωπική πείρα ή ακόμα και πικρίες από την επαφή μαζί του.

Αυτό που είναι σίγουρο για τους παραπάνω, είναι πως τόσο οι "καλοπροαίρετοι" όσο και οι "κακοπροαίρετοι" αρνητές συστράτευσης με το κόμμα αποτελούν μια ισχυρή πλειοψηφία του πληθυσμού της εργατικής τάξης. Κι αυτό είναι που δημιουργεί ένα αντικειμενικό "ταβάνι" στην εκλογική επιρροή του κόμματος. Θεωρώ πως η "καλοπροαίρετη" υποκατηγορία είναι η πλειοψηφική, ανάγοντας τουλάχιστον από το δικό μου δείγμα. Κι αν κάποιος συμφωνήσει μαζί μου και δεχτεί πως τα στερεότυπα είναι ο κρίσιμος παράγοντας διαμόρφωσης της κοινής γνώμης για το κόμμα, ας μου επιτρέψει να αποτυπώσω δυο συμπεράσματα για τη "βιομηχανία" παραγωγής των στερεοτύπων. Το δεύτερο ομολογουμένως είναι μάλλον αυθαίρετο:
α. Η βιομηχανία αυτή είναι πανίσχυρη και η επιρροή της απλώνεται ακόμα και στον κόσμο που εκ πεποιθήσεως ανήκει στην αριστερά, ακόμα και στους φίλους του κόμματος.
β. Παράγοντες ιστορικοί που επιδρούν στη συλλογική μνήμη του έλληνα σε συνδυασμό με στοιχεία του χαρακτήρα του (μέσα στη γενικότητα του όρου) λειτουργούν ανασχετικά στην καθολική αποδοχή των στερεοτύπων αυτών.

Το να εξηγήσεις λοιπόν σ'έναν "καλοπροαίρετο" (για τον "κακοπροαίρετο" δεν το συζητώ) πως ένα κόμμα κομμουνιστικό δεν οφείλει να παρουσιάζει προτάσεις καλύτερης διαχείρισης της αστικής εξουσίας είναι δύσκολο. Το να του εξηγήσεις πως η ασχήμια των λέξεων "καπιταλισμός" και "εκμετάλλευση" είναι ασήμαντη μπροστά στην ασχήμια των φαινομένων που περιγράφουν, ίσως είναι δυσκολότερο. Το να τον πείσεις όμως για την αναγκαιότητα του να σταματήσει να βλέπει το μέλλον του μέσα στο πλαίσιο των εμπειρικών του δεδομένων, καθώς ότι κατάκτηση χάνεται δεν ξανακερδίζεται με ευχολόγια, είναι σχεδόν ακατόρθωτο.
Στις εκλογές πάντως δεν τίθεται ζήτημα ανατροπής του κοινωνικοοικονομικού συστήματος και η ψήφος δίνεται πολύ χαλαρότερα απ' ότι θα δινόταν η συμμετοχή στην επανάσταση. Ίσως μάλιστα κάποιοι -λίγοι έστω- από αυτούς που σήμερα ψηφίζουν απερίσκεπτα τους δήμιους τους να έμπαιναν σ'έναν ενδεχόμενο αγώνα πολύ νωρίτερα από εμάς -εμένα έστω- που παίζουμε με λεξούλες πίσω από οθόνες.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πως πρέπει να αποδεχτούμε το μοιραίο, να δούμε το "ταβάνι" ως οριστικό και αμετάκλητο όριο και να σκύψουμε το κεφάλι; Μήπως να αποδεχτούμε πως ο μόνος δρόμος αντίστασης περνάει υποχρεωτικά από παρακάμψεις, έστω κι αν αυτές οδηγούν -προσωρινά ή οριστικά- σε άλλες κατευθύνσεις; Ή πάλι στην προσπάθειά μας να μην χάσουμε τον προσανατολισμό μας επιτρέπεται να υποτιμούμε τη σημασία της επαφής με την κοινωνία, γενόμενοι αμείλικτοι κριτές των όποιων ταξικών ανορθογραφιών; Σε κάθε περίπτωση, όχι.
Πιστεύω πως η κοινωνία όσο έχει σήμερα ανάγκη από συνεπή ταξικά κινήματα, άλλο τόσο έχει ανάγκη από απτά παραδείγματα στην καθημερινή πράξη. Παραδείγματα στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης σύγχρονης παιδαγωγικής που θα μεταφράσει τη θεωρία σε πράξη. Κι αν αυτή η παιδαγωγική θέλει να αντιπαλέψει τον μεγαλύτερο εχθρό της ριζοσπαστικοποίησης, το μικροαστισμό, δεν μπορεί να λειτουργεί έξω από το πλαίσιο μιας σύγχρονης πολιτιστικής επανάστασης. Όχι μαοϊκού βέβαια χαρακτήρα, αλλά αισθητικού. Καθώς κυρίως το αισθητήριο του λαού έχει φροντίσει να αμβλύνει ο καθεστωτικός λαϊκισμός των τελευταίων δεκαετιών. Σε όλες τις μορφές του, από τον αυριανισμό μέχρι τον "εκσυγχρονισμό". Κι αντίβαρο σ'αυτό δεν μπορεί να είναι ένας "φιλολαϊκός" λαϊκισμός.
Η εργατική τάξη χρειάζεται τους ήρωες, που έχει βρει τους τελευταίους πέντε μήνες στο πρόσωπο των χαλυβουργών, χρειάζεται όμως και τη δυνατότητα να μπορεί να τους αναγνωρίσει. Έτσι ώστε κι αν δε σπάσει το εκλογικό ταβάνι να σπάσουν τουλάχιστον κάποια από τα δεσμά της.