Μια σκληρή λέξη

Το Σάββατο το μεσημέρι, στο παγκάκι μιας παιδικής χαράς, μιλούσα με μια φίλη που δουλεύει σε "Κέντρο μάνας και παιδιού" του ΙΚΑ. Μού 'λεγε για τη φτώχεια που συναντά καθημερινά στη δουλειά της.
"Ήρθε μια μάνα και μου ζήτησε γάλα".
"Τι γάλα;" τη ρώτησα. "Δίνετε γάλα στο Κέντρο;"
"Φέρνουν που και που δείγματα οι εταιρείες. Βρεφικά, σε φακελλάκια. Είχε η μαύρη δυο μικρά παιδιά, όχι τόσο μικρά που να πίνουν βρεφικό αλλά δεν της είχε μείνει φράγκο, ούτε για γάλα. Το καταλαβαίνεις; Της έδωσα μερικά δείγματα, δεν είχα πολλά. Δε μάς έχουν φέρει πρόσφατα. Η αλήθεια είναι πως η εικόνα της δεν πρόδιδε τη φτώχεια της. Στο τέλος με παρακάλεσε να της δώσω πέντε ευρώ. Θα στα φέρω, μού είπε, σε μια βδομάδα που θα πάρω το επίδομα. Μού ζήτησε χίλιες φορές συγνώμη. Ποτέ μου, μού λέει, δε φανταζόμουν πως θα έπεφτα σε τέτοια ξεφτίλα".

"Ξεφτίλα";
Αυτή η λέξη με ενόχλησε. Η γυναίκα αυτή δεν διαφέρει σε τίποτα από μένα, από σένα, από τη φίλη που μου μετέφερε το διάλογο. Μέχρι πριν από λίγο καιρό μπορεί κάπου να εργαζόταν, κι ο άντρας της ίσως. Μπορεί να έκαναν τα τυπικά μικροαστικά όνειρα που όλοι λίγο πολύ κάνουμε κάναμε. Ένα καινούργιο αυτοκίνητο, ένα ταξίδι. Δεν θά'χε περάσει ποτέ από το νου της το ενδεχόμενο της απόλυτης φτώχειας. Αυτή από την οποία κινδυνεύουμε περισσότερο απ' ότι νομίζουμε όσοι ζούμε μόνο από την εργασία μας. Κι ακόμα περισσότερο αυτοί που ήδη την έχουν χάσει κι εξαρτώνται από τη φιλανθρωπία του κύκλου τους.
Γιατί όμως "ξεφτίλα"; Που βρίσκεται το αναξιοπρεπές στην αγωνία της επιβίωσης; Ακόμα κι αν φτάσει κανείς στην ανάγκη των άλλων, ακόμα και των ξένων;
Αν δεν σου τύχει η ατυχία να βρεθείς στη θέση του δε λες παρά κούφια λόγια. Και είναι αλήθεια πως ο παρατηρητής των καθημερινών δραμάτων πιπιλίζει ένα ενδόμυχο "ευτυχώς αυτός και όχι εγώ".
Η "ξεφτίλα" όμως δεν είναι του άτυχου θύματος που πέφτει στην έσχατη ανάγκη. Είναι του οικονομικού συστήματος που τρέφεται με το αίμα των αδυνάτων. Είναι σ'αυτούς που το στηρίζουν, εις βάρος των συμφερόντων τους. Είναι σ'αυτόν που περιτοιχίζει το μικρό του νοικοκυριό και παριστάνει πως δεν τρέχει τίποτα. Που, όπως εγώ, ακόμα προσεγγίζει το φαινόμενο θεωρητικά και σχεδόν "αφ' υψηλού".
Η αξιοπρέπεια δεν επιτάσσει να πεθάνεις από την πείνα, επιτάσσει να παλεύεις για την επιβίωση με κάθε μέσο, αρκεί αυτό να μην βλάπτει κάποιον που είναι σε ίδια ή αντίστοιχη θέση μ' εσένα.