Ο Λένιν κι ο Λενίν

Μια έκδοση του Ελευθερουδάκη του 1930 τονίζει το όνομα του Λένιν στο γιώτα: Λενίν. Χίλια εννιακόσια τριάντα, όπερ έξι χρόνια μετά το θάνατο του Λένιν, δεκατρία χρόνια μετά τη ρωσική επανάσταση και ογδοντατρία χρόνια πίσω από το σήμερα. Πρόκειται για μια συρραφή άρθρων του Μαξίμ Γκόρκι, δημοσιευμένων στον ρωσικό τύπο από το 1917 έως το 1920, μεταφρασμένων από τον ΑΡΙΣΤ. ΣΙΔΕΡΗ. Είναι πρωτοβουλία του τελευταίου ο τονισμός ή συνηθίζονταν ο τύπος "Λενίν" την εποχή εκείνη; Το αγνοώ. Δυο Αριστ. Σιδέρηδες βρίσκω, τον Αριστείδη Σιδέρη, μάλλον άσχετο με το θέμα και τον Αριστοτέλη Σιδερή, βουλευτή το 1915 με τη Φεντερασιόν, μέλος του ΣΕΚΕ και αποχωρήσαντα το 1924. Μάλλον αυτός θα έκανε τη μετάφραση. Άρα δεν είναι άσχετος με το θέμα.

Το "Λένιν" ήταν ψευδώνυμο και προήλθε, καθώς φαίνεται, από τον ποταμό Λένα της Σιβηρίας, όπου ο Λένιν εξορίστηκε από το 1897 ως το 1900. Τουτέστιν, αν ήταν έλληνας θα είχε το ψευδώνυμο Λενιώτης ή Λεναίος. Ομοίως κι ο τονισμός στα ρώσικα είναι στην παραλήγουσα, όπως σε κάθε δισύλλαβο ρωσικό επώνυμο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Μου το βεβαιώνει και η ρωσομαθής Έφη. Ευχαριστώ Έφη!
Το "Λενίν" παραπέμπει σε γαλλικό τύπο· θα δικαιολογούνταν αν ο Λένιν είχε ζήσει στη Γαλλία ή η φήμη του είχε ξεκινήσει από αυτή. Όπως, ας πούμε, αν κάποιος μη αγγλομαθής συνηθίσει το "Δαρβίνος", το Darwin θα του μοιάζει περίεργο: Ντάργουιν=Δάρβινος. Όμως ο Λένιν δεν έζησε ποτέ στη Γαλλία, ή έτσι τουλάχιστον νομίζω.

Ο τύπος "Λενίν" συναντάται κι αλλού. Ο Κώστας Καρυωτάκης γράφει εν έτει 1921 την επιθεώρηση "Πελ-Μελ":
-Εδώ μέντα καραμέλα, έχω αρωματικιά.
-Αχ, μικρή μου, έλα, έλα, και μη γίνεσαι κακιά!
-Καραμέλα στο χαρτάκι, της κανέλας, ρωσική.
-Το απαλό σου σωματάκι, καραμέλα στο χαρτί.
-Αν ο κύριος εζητούσε, καραμέλα φραμπουάζ…
-Κι ο Λενίν θα σ’ αγαπούσε, και ας είσαι μπουρζουάζ.
(Εδώ το υπόλοιπο)
Το "Λένιν" θα χαλούσε το μέτρο του στίχου, αντίθετα το "Λενίν" το εξυπηρετεί. Δεν αποκλείεται πάντως να μην πρόκειται για ποιητική άδεια αλλά για υπαρκτό, τελικά, τύπο της εποχής.


Χτες το βράδυ ουκρανοί διαδηλωτές γκρέμισαν το άγαλμα του Λένιν στο Κίεβο. Αιτία ήταν η μη υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης Ουκρανίας-ΕΕ από τον πρωθυπουργό της Ουκρανίας Γιανούκοβιτς και αφορμή η ρωσική υπηκοότητα του Λένιν. Το άγαλμα επιβίωσε της "πορτοκαλί επαναστάσεως" που έφερε στην ουκρανική εξουσία ηγέτες διαμετρήματος σαν της Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία εσχάτως κατοικοεδρεύει στις ουκρανικές φυλακές. Η πορτοκαλί επανάσταση αποτέλεσε εξαγώγιμο είδος που καταναλώθηκε σε κάμποσες χώρες, σε ποικιλία αποχρώσεων και τους έφερε τη δημοκρατία που επιζητούσαν -κι απ' ότι φαίνεται άξιζαν- οι πολίτες τους. Οι 200.000 ουκρανοί διαδηλωτές ζητούν σύνδεση με την ΕΕ και κάποιοι σπάνε το άγαλμα του Λένιν. Ποθούν τη δημοκρατία της ΕΕ και ζητούν απαγκίστρωση από τη Ρωσία. Αντί όμως να κάψουν καμιά ρώσικη σημαία ή τη ρώσικη πρεσβεία ξεσπούν στο Λένιν. Ίσως στη θέση του να ανεγείρουν κάνα άγαλμα του Μπαρόζο ή του Βαν Ρομπάι, όπως οι κοσσοβάροι ανέγειραν άγαλμα του Μπιλ Κλίντον στην Πρίστινα.

Τρώγεται ο βράχος απ' το σκουλήκι;

Το μίσος μου για τους σχεδιαστές της μετατροπής των προλεταρίων σε θλιβερά αγελαία δίποδα συγκρίνεται μόνο με το θαυμασμό μου για την επιτυχία του σχεδίου τους. Ειδικά το "εθνικό κράτος" αποδείχτηκε το πιο πετυχημένο κόνσεπτ καθυπόταξης στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους. Όσοι απόμειναν να επιμένουν στο ότι υπάρχουν δύο μόνο κόσμοι, αυτός των εκμεταλλευτών κι αυτός των εκμεταλλευόμενων αντιμετωπίζονται από τα δίποδα μηρυκαστικά ως παλαιολιθικοί ή ως εξωγήινοι. Είναι όμως μια μοναξιά που θα την αντέξουμε. Κάλλιο κουτσός κι απόκληρος παρά καμαρωτό σκουλήκι.
Όσο αποτελεσματικές κι αν είναι οι βαριοπούλες των απανταχού "ευρωπαϊστών", ο Λένιν (ή έστω Λενίν) θα φωτίζει αιώνια το μέλλον που ο φτωχός δικαιούται αλλά δυστυχώς δεν αξίζει. Διότι προτιμά τις πλαστικές χάντρες με σήμα CE, βαμμένες σε εθνική διχρωμία.