Μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, οι εξουσίες της δύσης ξόδευαν πολλά χρήματα για να δυσφημίσουν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα και τους ηγέτες τους ή για να αποτρέψουν τον "κομμουνιστικό κίνδυνο" στα υποτελή τους καθεστώτα. Στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική επιδίδονταν στην οργάνωση και χρηματοδότηση πραξικοπημάτων ή, ενίοτε, τις απευθείας στρατιωτικές επεμβάσεις. Στην Ευρώπη ή σε καθεστώτα σύμμαχα προς την ΕΣΣΔ προτιμούσαν την έντυπη προπαγάνδα και την ενίσχυση "αντικαθεστωτικών".
Η αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας δια του τύπου ανακαλύφθηκε πολύ νωρίς από τους αμερικάνους. Ο κίτρινος τύπος είναι δική τους πατέντα, κατοχυρωμένη ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν το "κίτρινο παιδί" του Ρίτσαρντ Φέλτον Άουτκολτ συνεπήρε τους αναγνώστες και εκτόξευσε τα πλήθη τους, στον ίδιο ρυθμό που τα έντυπα κατορθώματά του γινόταν όλο και πιο φοβερά και τρομερά.
Ο Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, μεγαλοεκδότης της εποχής και αρκετά καπάτσος για να καταλάβει τη χρησιμότητα του κίτρινου τύπου και της διασποράς αμφιβόλου αξιοπιστίας ειδήσεων προς χάρη των πωλήσεων, ήταν ο νονός του φαινομένου. Αξιοποιώντας στο έπακρο τις νέες δυνατότητες έγινε κυρίαρχος των αμερικανικών ΜΜΕ, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο και άσκησε μεγάλη πολιτική επιρροή. Μία από τις πρώτες διεθνούς βεληνεκούς εφαρμογές της παραγωγικής ειδησεογραφίας ήταν ο ουκρανικός λιμός του 1932-33. Ένας πραγματικός λιμός ,ο οποίος απεκδύθηκε από οποιαδήποτε φυσικά φαινόμενα και παρουσιάστηκε, δεόντως μεγενθυμένος, ως εκούσια εξόντωση του πληθυσμού από το σοβιετικό καθεστώς. Οι εφημερίδες του Χερστ έδρεψαν δάφνες στην αντισοβιετική προπαγάνδα και άνοιξαν λαμπρό πεδίο δόξης στην προπαγανδιστική ειδησεογέννεση.
Το φαινόμενο δεν θα μπορούσε να μην εξαχθεί παγκοσμίως -μια πρώτη εφαρμογή της παγκοσμιοποίησης- στην ίδια πάντα υπηρεσία.
Στις ιταλικές εθνικές εκλογές του 1948 η CIA δαπάνησε εκατομμύρια δολλάρια, απευθείας στους ιταλούς χριστιανοδημοκράτες αλλά και σε μια βρωμερή επιχείρηση σπίλωσης του ηγέτη του PCI (ΚΚΙ) Παλμίρο Τολιάτι δια του τύπου. Με μεγάλη επίσης επιτυχία.
Σήμερα υπάρχει το ίντερνετ. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το ίντερνετ επιτρέπει τη διασπορά πολλών διαφορετικών απόψεων, άρα ευνοεί τη διασταύρωση της αλήθειας. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική. Η μόνη διαφορά σε σχέση με την προ-ίντερνετ εποχή είναι η μείωση του κόστους διασποράς ψευδών ειδήσεων. Σήμερα κάποιος που θέλει να διασπείρει την ψευτιά του δεν έχει παρά να ακολουθήσει την απλή αρχή του κίτρινου τύπου, όπως αυτή ισχύει εδώ και εκατόν τριάντα χρόνια. Όσο πιο εντυπωσιακό και χονδροειδές είναι αυτό που θα γράψεις, τόσο πιο πιστευτό θα γίνει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι χοντράδες που διασπείρονται κατά καιρούς εις βάρος του ταλαίπωρου Κιμ Γιονγκ Ουν.
Αφορμή για το ποστ ήταν μια είδηση που αφορά στο Φιντέλ Κάστρο. Ένας "πρώην σωματοφύλακας" του οποίου αποκάλυψε (με βιβλίο) ότι ο Φιντέλ ζούσε σε παλάτια, είχε ιδιωτικό νησί, πολυτελές σκάφος, γήπεδο μπόουλινγκ, έπινε Chivas Regal κλπ. Ο εν λόγω "σωματοφύλακας" έπαθε κατά το δημοσίευμα τα εξής: "Έπεσε σε δυσμένεια και κατηγορήθηκε για προδοσία. Φυλακίστηκε και το 2008 που τον αποφυλάκισαν έφυγε για τις ΗΠΑ".
Μια τέτοια ιστορία για αναγνώστες που πιστεύουν στον αϊβασίλη και στο ότι ο Κιμ έχει εκτελέσει πέντε χιλιάδες συγγενείς του θα ήταν ανούσια αν όντως οι περισσότεροι αναγνώστες δεν πίστευαν στον αϊβασίλη και στο ότι ο Κιμ έχει εκτελέσει πέντε χιλιάδες συγγενείς του. Και καλά, ο Κιμ είναι και λίγο μυστήριος, ο έρμος ο Φιντέλ που έφαγε τα νιάτα και τα γεράματά του χωρίς ύπνο, δουλεύοντας για την προκοπή του λαού του, τι να πει; Και σε ποιον να το πει;
Σε πιάνει απελπισία όταν βλέπεις το μέγεθος της ηλιθιότητας που παράγει η ανθρωπότητα. Κι ακόμα περισσότερο απελπίζεσαι που η παραγωγή αυτή δεν φτάνει, η ζήτηση την υπερκαλύπτει.
Μέσα σ' αυτόν τον κυκεώνα βλακείας έχει ζωτική σημασία η υπεράσπιση του μόνιμου απώτερου στόχου των δημοσιευμάτων αυτού του φυράματος. Που δεν είναι ούτε τόσο ο Φιντέλ, ούτε βέβαια ο Στάλιν κι ο Κιμ. Είναι, εμμέσως αλλά σαφώς, η κομμουνιστική προοπτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου